Tỷ lệ đậu trái thấp là một vấn đề phổ biến mà nhiều nông dân phải đối mặt, ảnh hưởng trực tiếp đến năng suất và chất lượng mùa vụ. Làm thế nào để tăng tỷ lệ đậu trái cho cây trồng một cách hiệu quả? Bí quyết nằm ở việc chăm sóc đúng cách, từ điều chỉnh dinh dưỡng, quản lý nước tưới, đến việc kiểm soát môi trường xung quanh. Cùng N2 Agro khám phá các phương pháp khoa học và thực tế giúp cây trồng của bạn ra trái đều, khỏe mạnh và đạt năng suất vượt trội!
I. Nguyên nhân dẫn đến hiện tượng rụng trái ở cây trồng
Rụng trái là một hiện tượng phổ biến ở nhiều loại cây trồng, gây ảnh hưởng lớn đến năng suất và chất lượng sản phẩm. Dưới đây là các nguyên nhân cụ thể khiến cây mất trái đã đậu.
Điều kiện thời tiết bất lợi
– Thời tiết là yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến sự phát triển của trái cây. Các điều kiện thời tiết bất lợi như nắng nóng kéo dài, mưa lớn hoặc nhiệt độ thay đổi đột ngột có thể khiến cây trồng không thể duy trì trái đã đậu.
Do côn trùng, nấm bệnh tấn công
– Côn trùng và nấm bệnh là những tác nhân gây hại nghiêm trọng đối với cây trồng, đặc biệt trong giai đoạn cây đậu trái. Các loại sâu bệnh như rệp, bọ xít muỗi, hay các bệnh nấm như phấn trắng, nấm đen có thể tấn công trái, làm hư hỏng cuống trái và khiến trái bị rụng.
Cây thiếu hoặc mất cân bằng dinh dưỡng
– Dinh dưỡng là yếu tố quyết định đến sự phát triển của cây trồng và chất lượng trái. Khi cây thiếu hụt hoặc mất cân bằng dinh dưỡng, đặc biệt là các dưỡng chất quan trọng như Nitơ (N), Phốt pho (P), Kali (K) và các vi lượng như Magie (Mg), Canxi (Ca) và Bo (B), cây không thể cung cấp đủ năng lượng cho quá trình phát triển trái, dẫn đến hiện tượng rụng trái.
Việc hiểu rõ và xử lý kịp thời những nguyên nhân này sẽ giúp nông dân giảm thiểu hiện tượng rụng trái, từ đó nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm.
II. Các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình đậu trái
Quá trình đậu trái của cây trồng phụ thuộc vào nhiều yếu tố môi trường và sinh học. Hiểu rõ và kiểm soát tốt các yếu tố này là chìa khóa để đạt năng suất cao.
1. Ánh sáng
Ánh sáng đóng vai trò quan trọng trong quá trình quang hợp và sinh trưởng của cây trồng. Ánh sáng cần đủ cường độ và phổ phù hợp, vì thiếu sáng hoặc ánh sáng quá mạnh đều có thể làm giảm tỷ lệ đậu trái. Thời gian chiếu sáng hợp lý và ánh sáng trực tiếp giúp thúc đẩy quá trình thụ phấn, hỗ trợ hoa và quả phát triển tốt, đồng thời giảm nguy cơ sâu bệnh.
2. Nhiệt độ
Nhiệt độ lý tưởng để cây trồng phát triển và đậu trái thường từ 18–30°C. Nhiệt độ thấp ảnh hưởng đến phân hóa mầm hoa và khả năng thụ phấn, trong khi nhiệt độ cao có thể gây khô héo và rụng quả non. Biến động nhiệt độ đột ngột dễ làm cây bị sốc sinh lý, gây gián đoạn quá trình phát triển của trái.
3. Độ ẩm
Độ ẩm không khí lý tưởng là từ 60–80%, đủ để duy trì sức khỏe của cây mà không gây khô hoa hoặc phát triển sâu bệnh. Độ ẩm đất cũng cần được đảm bảo vừa đủ, tránh tình trạng ngập úng gây thiếu oxy trong đất, ảnh hưởng đến rễ và quá trình nuôi dưỡng quả.
4. Sâu bệnh
Sâu bệnh như sâu đục thân, bọ trĩ, nhện đỏ là những tác nhân gây hại thường gặp, làm giảm khả năng đậu trái của cây. Phòng ngừa bằng cách sử dụng thuốc trừ sâu sinh học chứa hoạt chất như Abamectin, luân canh hoặc xen canh cây trồng, và tăng cường sức đề kháng của cây qua việc bón phân cân đối và sử dụng chế phẩm kích thích sinh trưởng.
III. Một số giải pháp giúp tăng tỷ lệ đậu trái cho cây trồng
Để đạt được năng suất cao và chất lượng trái tốt, tỷ lệ đậu trái phải được cải thiện qua các biện pháp chăm sóc khoa học. Các giải pháp này giúp cây trồng phát triển mạnh mẽ, giảm thiểu tình trạng rụng trái sớm và đảm bảo việc thu hoạch đạt kết quả tối ưu. Dưới đây là những giải pháp hiệu quả giúp tăng tỷ lệ đậu trái cho cây trồng.
1. Cung cấp dinh dưỡng cân đối cho giai đoạn sinh trưởng quan trọng
Dinh dưỡng là yếu tố quan trọng quyết định đến sự phát triển của cây trồng, đặc biệt là trong giai đoạn sinh trưởng quan trọng, từ khi cây ra hoa đến khi quả phát triển. Việc cung cấp đầy đủ các dưỡng chất cần thiết cho cây, bao gồm Nitơ (N), Phốt pho (P), Kali (K), Canxi (Ca), Bo (B), và các vi lượng như Magie (Mg), Mangan (Mn), giúp cây có đủ năng lượng để phát triển thân lá khỏe mạnh và sản xuất hoa, trái.
- Nitơ (N) giúp thúc đẩy sự phát triển của lá và thân, tạo nền tảng cho việc phát triển hoa và trái sau này.
- Phốt pho (P) hỗ trợ sự hình thành rễ, phát triển mầm hoa và tăng cường sự hình thành hoa.
- Kali (K) cần thiết cho quá trình phát triển của trái và khả năng chịu đựng của cây trước các điều kiện bất lợi.
- Canxi (Ca) giúp củng cố thành tế bào, tăng cường sự phát triển của trái và giảm thiểu hiện tượng rụng trái.
- Boron (Bo) rất quan trọng cho quá trình thụ phấn và giúp quả phát triển đồng đều.
Chế độ dinh dưỡng phải được cung cấp đúng thời điểm và lượng phù hợp để giúp cây phát triển tối ưu, từ đó tăng khả năng đậu trái.
2. Bón phân hợp lý và hiệu quả
Bón phân hợp lý giúp cung cấp dinh dưỡng đầy đủ cho cây và giúp cây duy trì sự phát triển trong suốt mùa vụ. Tuy nhiên, bón phân quá mức hoặc không đúng thời điểm có thể gây ra tình trạng thừa hoặc thiếu dưỡng chất, làm giảm tỷ lệ đậu trái.
- Trong giai đoạn cây ra hoa, cần tránh bón quá nhiều phân đạm, vì điều này có thể kích thích sự phát triển của lá thay vì hoa và trái.
- Nên sử dụng phân bón có hàm lượng Phốt pho (P) và Kali (K) cao trong giai đoạn cây ra hoa và đậu trái để thúc đẩy quá trình phát triển của hoa và trái.
- Các loại phân bón hữu cơ cũng giúp cải thiện độ phì nhiêu của đất, tạo điều kiện cho rễ hấp thu tốt hơn và giúp cây trồng phát triển ổn định.
Ngoài ra, cần chú ý đến việc bón phân vào đúng thời điểm, tránh bón phân khi cây đang trong tình trạng stress hoặc khi cây đang ra hoa để không làm gián đoạn quá trình thụ phấn.
3. Cắt tỉa tạo tán hợp lý
Cắt tỉa cây trồng đúng cách giúp loại bỏ những cành yếu, cành tạp hoặc lá khô, giúp cây phát triển mạnh mẽ hơn và tập trung năng lượng vào các cành khỏe mạnh. Cắt tỉa còn giúp tăng cường sự thông thoáng cho cây, cho phép ánh sáng và không khí lưu thông dễ dàng, tạo điều kiện thuận lợi cho việc phát triển hoa và trái.
- Việc tạo tán hợp lý giúp cây phát triển đồng đều, tránh hiện tượng các cành bị quá nhiều tán che khuất, khiến cây thiếu ánh sáng, từ đó ảnh hưởng đến khả năng đậu trái.
- Đồng thời, tỉa bỏ những cành thấp hoặc quá dày giúp giảm sự cạnh tranh giữa các cành, giúp các cành khỏe mạnh có đủ năng lượng để nuôi dưỡng hoa và trái.
Cắt tỉa hợp lý cũng giúp cây tăng cường khả năng chống chịu với sâu bệnh và các yếu tố môi trường bất lợi.
4. Sử dụng chất kích thích sinh trưởng
Chất kích thích sinh trưởng là một công cụ hữu hiệu trong việc cải thiện tỷ lệ đậu trái cho cây trồng. Các chất kích thích như axit gibberellic (GA3) có thể giúp kích thích quá trình ra hoa và phát triển trái, đặc biệt khi cây trồng gặp phải điều kiện môi trường không thuận lợi.
- Axit gibberellic (GA3) được sử dụng để kích thích sự phát triển của hoa và quả, giúp cải thiện chất lượng và số lượng trái.
- Tuy nhiên, cần sử dụng chất kích thích một cách cẩn thận và theo hướng dẫn để tránh gây ra các tác dụng phụ như trái quá to, dễ bị sâu bệnh hoặc không đồng đều.
Việc áp dụng chất kích thích sinh trưởng phải được thực hiện đúng liều lượng và vào thời điểm thích hợp để đảm bảo cây trồng nhận được lợi ích tối đa mà không gặp phải tác dụng phụ.
5. Tạo điều kiện cho quá trình thụ phấn hiệu quả
Thụ phấn là một yếu tố quan trọng để cây trồng có thể đậu trái. Việc tạo điều kiện cho quá trình thụ phấn sẽ giúp tăng tỷ lệ đậu trái, đảm bảo cây không bị thất bại trong việc tạo quả.
- Tăng cường sự hiện diện của côn trùng thụ phấn như ong, bướm để hỗ trợ quá trình này.
- Trong một số trường hợp, việc can thiệp thủ công trong quá trình thụ phấn có thể giúp tăng tỷ lệ thành công trong việc tạo mầm trái.
- Đảm bảo điều kiện thời tiết thuận lợi, tránh mưa lớn hoặc gió mạnh trong thời kỳ thụ phấn để đảm bảo hoa được thụ phấn đầy đủ.
Những giải pháp trên sẽ giúp cây trồng tăng tỷ lệ đậu trái, từ đó nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm. Việc chăm sóc và áp dụng đúng các phương pháp chăm sóc sẽ mang lại hiệu quả cao
III. Một số lưu ý phòng trừ sâu bệnh ở giai đoạn đậu trái ở cây trồng
Giai đoạn đậu trái là thời kỳ quan trọng quyết định năng suất cây trồng, vì vậy việc phòng trừ sâu bệnh hiệu quả sẽ giúp tăng tỷ lệ đậu trái và bảo vệ cây khỏi các tác nhân gây hại. Dưới đây là một số biện pháp phòng trừ các loại sâu bệnh phổ biến trong giai đoạn này.
1. Nhện đỏ
Nhện đỏ là một trong những tác nhân gây hại lớn đối với cây trồng trong giai đoạn đậu trái. Chúng thường tấn công mặt dưới lá, hút nhựa cây và làm cho lá vàng, héo, ảnh hưởng đến quá trình quang hợp của cây, làm cây yếu đi và giảm khả năng nuôi trái.
Biện pháp phòng trừ:
- Sử dụng thuốc trừ sâu sinh học: Các sản phẩm chứa hoạt chất như Abamectin hoặc Fenbutatin oxide có thể tiêu diệt nhện đỏ mà không làm ảnh hưởng đến cây trồng quá nhiều.
- Vệ sinh vườn: Cắt bỏ những lá bị hại và tiêu hủy chúng để giảm nguồn sâu bệnh.
- Phun nước mạnh: Phun nước lên cây có thể giúp giảm mật độ nhện đỏ, vì nhện đỏ thường bị rửa trôi khi tiếp xúc với nước.
2. Rầy phấn trắng
Rầy phấn trắng là loại côn trùng gây hại phổ biến trong giai đoạn đậu trái. Chúng hút nhựa cây, làm suy yếu cây trồng và tạo điều kiện cho các bệnh nấm, vi khuẩn phát triển. Rầy phấn trắng còn tiết ra một chất nhờn làm bám vào quả và lá, dễ dẫn đến hiện tượng nấm mốc phát triển.
Biện pháp phòng trừ:
- Phun thuốc trừ rầy: Sử dụng các loại thuốc trừ rầy có chứa hoạt chất như Imidacloprid hoặc Thiamethoxam. Cần phun thuốc ngay khi phát hiện rầy để ngăn chặn sự phát triển của chúng.
- Dùng bẫy dính màu vàng: Rầy phấn trắng rất nhạy cảm với màu vàng, nên sử dụng bẫy dính màu vàng để thu hút và tiêu diệt rầy.
- Cắt tỉa cành bị nhiễm bệnh: Cắt bỏ những cành bị nhiễm rầy phấn trắng và đốt hoặc tiêu hủy chúng để ngăn ngừa sự lây lan.
3. Bệnh thối trái do nấm Phytophthora
Bệnh xì mủ thân và thối trái do nấm Phytophthora là một trong những bệnh nghiêm trọng gây hại cho cây trồng trong giai đoạn đậu trái. Nấm Phytophthora gây thối rễ, thối trái và có thể làm chết cây nếu không được xử lý kịp thời.
Biện pháp phòng trừ:
- Dùng thuốc diệt nấm: Các loại thuốc chứa hoạt chất Metalaxyl hoặc Fosetyl-Al có hiệu quả trong việc kiểm soát bệnh do nấm Phytophthora. Cần phun thuốc đều lên thân, lá và quả để tiêu diệt nấm.
- Tăng cường thoát nước: Đảm bảo vườn trồng có hệ thống thoát nước tốt, tránh tình trạng ngập úng, vì môi trường ẩm ướt là điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của nấm.
- Vệ sinh đồng ruộng: Loại bỏ những trái bị bệnh, và dọn dẹp lá cây rụng để ngăn ngừa nấm phát tán.
Xem thêm: Biện pháp tăng tỷ lệ đậu trái ở cây trồng
Các câu hỏi thường gặp
Có cần sử dụng chất kích thích sinh trưởng cho tất cả các cây ăn trái không?
Không, tùy loại cây và giai đoạn sinh trưởng, bạn có thể cân nhắc sử dụng để đạt hiệu quả tốt nhất.Thêm hình ảnh
Tại sao cây ra hoa nhiều nhưng không đậu trái?
Nguyên nhân có thể do thiếu ánh sáng, thời tiết bất lợi, hoặc cây thiếu dinh dưỡng cần thiết cho quá trình đậu trái.
Khi nào nên bón Kali cho cây ăn trái?
Kali nên được bón trước giai đoạn cây ra hoa để hỗ trợ phân hóa mầm hoa và trong giai đoạn trái phát triển để tăng chất lượng trái.
Kết luận
Tóm lại, để tăng tỷ lệ đậu trái cho cây trồng, việc phòng trừ sâu bệnh là rất quan trọng. Các biện pháp phòng trừ hiệu quả như kiểm soát nhện đỏ, rầy phấn trắng và bệnh xì mủ thân do nấm Phytophthora sẽ giúp bảo vệ cây khỏi các tác nhân gây hại. Đảm bảo cung cấp điều kiện môi trường tốt và sử dụng thuốc bảo vệ thực vật đúng cách sẽ giúp cây trồng phát triển khỏe mạnh, từ đó đạt được năng suất vượt trội.
Xem thêm nhiều hơn tại Website N2 Agro
