Bệnh sương mai là một mối đe dọa lớn đối với cây dưa hấu, làm suy giảm sự phát triển và chất lượng quả nếu không được xử lý hiệu quả. Tuy nhiên, trong quá trình canh tác, cây dưa hấu thường bị tấn công bởi nhiều loại bệnh, trong đó bệnh sương mai là một trong những vấn đề nghiêm trọng nhất. Bệnh này ảnh hưởng đến khả năng sinh trưởng của cây và làm giảm giá trị thương phẩm của quả. Hãy cùng N2 Agro tìm hiểu chi tiết về bệnh sương mai trên cây dưa hấu qua bài viết dưới đây.
Thông tin chung về bệnh sương mai
- Tên thường gọi: Bệnh sương mai
- Tác nhân gây bệnh: Nấm Pseudoperonospora cubensis
- Cây bị gây hại: Dưa hấu
Bệnh sương mai do nấm Pseudoperonospora cubensis gây ra, là một loại bệnh phổ biến trên các cây họ bầu bí. Nấm này phát triển mạnh trong điều kiện môi trường đặc thù, gây thiệt hại lớn nếu không được kiểm soát từ sớm.
I. Nguyên nhân gây bệnh sương mai trên dưa hấu
Bệnh sương mai trên dưa hấu xuất phát từ nhiều yếu tố sau:
- Tác nhân chính: Nấm Pseudoperonospora cubensis là nguyên nhân trực tiếp gây bệnh.
- Nguồn bệnh: Nấm có thể tồn tại trong tàn dư thực vật từ vụ trước, đặc biệt trên lá và dây cây họ bầu bí.
- Điều kiện thuận lợi: Nấm sinh sôi nhanh trong môi trường ấm (20 – 30°C) và ẩm ướt (độ ẩm trên 80%).
- Phương thức lây lan: Bào tử nấm lan truyền qua gió, nước tưới hoặc tiếp xúc trực tiếp giữa các cây.
- Yếu tố canh tác:
- Ruộng dưa quá ẩm, thoát nước kém.
- Bón phân NPK không cân đối, đặc biệt thừa đạm hoặc thiếu vi lượng.
- Cây không được chăm sóc kỹ, sức đề kháng yếu, dễ bị bệnh nặng hơn.
II. Nhận biết bệnh sương mai
Bệnh sương mai có thể tấn công toàn bộ cây dưa hấu, nhưng thường biểu hiện rõ nhất trên lá. Dưới đây là các dấu hiệu nhận biết:
- Trên lá:
- Mặt dưới lá xuất hiện các đốm đa giác màu xanh xám, mặt trên có màu vàng nhạt.
- Đốm bệnh rải rác hoặc chạy dọc theo gân lá.
- Khi độ ẩm cao, mặt dưới lá hình thành lớp mốc xám trắng xốp, trông giống sương muối.
- Bệnh nặng khiến các đốm hợp lại thành mảng lớn, làm lá vàng, khô cháy, xơ xác và rụng sớm.
- Trên thân, hoa và quả:
- Thân cây có thể bị tổn thương, hoa rụng sớm.
- Quả non nhỏ, méo mó, thiếu hương vị, xuất hiện vết thâm hoặc thối.
- Tốc độ lây lan: Bệnh phát triển nhanh trong điều kiện ẩm ướt, đặc biệt vào mùa mưa.
III. Tác hại bệnh sương mai trên dưa hấu
Bệnh sương mai gây ra nhiều tác động tiêu cực:
- Suy yếu cây trồng: Lá bị tổn thương làm giảm khả năng quang hợp, khiến cây còi cọc và kém phát triển.
- Giảm năng suất: Cây nhiễm bệnh cho ít quả hơn, quả nhỏ và không đạt tiêu chuẩn.
- Mất giá trị thương phẩm: Quả bị hỏng về hình dáng và hương vị, không đáp ứng nhu cầu thị trường.
IV. Biện pháp phòng trừ bệnh sương mai trên dưa hấu
1. Biện pháp phòng ngừa
- Vệ sinh đồng ruộng trước khi trồng, tiêu hủy tàn dư cây họ bầu bí từ vụ trước để loại bỏ nguồn nấm.
- Trồng dưa với mật độ hợp lý (hàng cách hàng 1,5 – 2m, cây cách cây 50 – 60 cm) để vườn thông thoáng, tránh ẩm thấp.
- Bón phân NPK cân đối, bổ sung phân hữu cơ chứa vi sinh vật có lợi và vi lượng (kẽm, bo) để tăng sức đề kháng cho cây.
- Phủ màng nilon lên luống cao, tưới nước vừa đủ để kiểm soát độ ẩm, tránh ngập úng.
- Luân canh dưa hấu với các cây khác như lúa, đậu để cắt đứt vòng đời nấm bệnh.
- Với ruộng thường xuyên trồng cây họ bầu bí, bón thêm phân hữu cơ ủ hoai bằng Trichoderma, cân đối đạm – lân – kali, tránh bón thừa đạm khi thời tiết ẩm ướt.
2. Biện pháp điều trị
- Khi phát hiện triệu chứng, phun ngay các hoạt chất trừ nấm như:
- Chlorothalonil (Daconil): 20 – 25g/bình 8 lít.
- Azoxystrobin (Amistar): 10 – 15ml/bình 8 lít.
- Mandipropamid (Revus): 10 – 12ml/bình 8 lít.
- Dimethomorph (Acrobat): 20 – 25g/bình 8 lít.
- Phun 2 – 3 lần, cách nhau 5 – 7 ngày, vào sáng sớm hoặc chiều mát. Ngừng phun trước thu hoạch 7 – 10 ngày để đảm bảo an toàn.
Câu hỏi thường gặp (FAQ)
1. Bệnh sương mai có xuất hiện vào mùa khô không?
Ít hơn so với mùa mưa, nhưng vẫn có thể xảy ra nếu ruộng tưới quá nhiều nước và độ ẩm không khí cao.
2. Có thể dùng phân bón lá để phòng bệnh sương mai không?
Có, phun phân bón lá chứa vi lượng như kẽm, bo có thể tăng sức đề kháng, nhưng cần kết hợp với các biện pháp khác để hiệu quả tối ưu.
3. Bệnh sương mai có ảnh hưởng đến đất trồng không?
Nấm không làm đất hỏng, nhưng có thể tồn tại trong đất qua tàn dư thực vật, cần vệ sinh kỹ để tránh lây lan cho vụ sau.
Kết luận
Bệnh sương mai trên cây dưa hấu là một thách thức lớn trong canh tác, nhưng với các biện pháp phòng trừ hiệu quả, người trồng có thể bảo vệ cây khỏi những thiệt hại nghiêm trọng. Việc kết hợp vệ sinh ruộng vườn, quản lý độ ẩm, bón phân hợp lý và sử dụng thuốc trừ nấm khi cần thiết sẽ giúp cây dưa hấu phát triển khỏe mạnh, cho năng suất cao và quả chất lượng. Hy vọng bài viết này cung cấp thông tin hữu ích để bà con áp dụng thành công trong mùa vụ.
