Bệnh thối trái chôm chôm – Triệu chứng, Tác hại và Biện pháp phòng trừ 

Bệnh thối trái chôm chôm là một trong những bệnh nguy hiểm trên cây chôm chôm, do nấm hoặc vi khuẩn gây ra, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng và năng suất quả – bộ phận có giá trị kinh tế cao nhất của cây. Với tốc độ lây lan nhanh trong điều kiện thời tiết thuận lợi, bệnh thối trái có thể gây thiệt hại lớn cho các vườn chôm chôm nếu không được kiểm soát kịp thời. Hãy cùng N2 Agro tìm hiểu về đặc điểm, triệu chứng, tác hại và các biện pháp phòng trừ hiệu quả để bảo vệ cây chôm chôm khỏi căn bệnh này!

Thông tin chung

I. Đặc điểm của bệnh thối trái chôm chôm

1. Nguyên nhân và vòng đời

• Tác nhân:
  • Chủ yếu do nấm Phytophthora spp. (thối ướt) hoặc Colletotrichum spp. (thối khô) gây ra.
  • Trong một số trường hợp, vi khuẩn như Erwinia spp. cũng có thể gây thối trái khi kết hợp với điều kiện ẩm ướt.
• Lây lan:
  • Bào tử nấm và vi khuẩn phát tán qua gió, nước mưa, hoặc côn trùng, xâm nhập qua vết thương trên vỏ quả do sâu bệnh, mưa lớn hoặc va chạm cơ học.
• Vòng đời: Tác nhân gây bệnh phát triển nhanh trong 3-7 ngày sau khi nhiễm, tạo ổ bệnh mới và lan rộng nếu không kiểm soát. Một mùa vụ có thể xuất hiện nhiều chu kỳ lây nhiễm.

2. Điều kiện phát sinh

• Bệnh phát triển mạnh trong môi trường nóng ẩm, đặc biệt vào mùa mưa hoặc mùa hè (nhiệt độ 25-32°C, độ ẩm trên 80%).
• Vườn chôm chôm trồng dày, tán cây rậm rạp, đất úng nước hoặc quả bị tổn thương dễ tạo điều kiện cho nấm và vi khuẩn sinh sôi.
• Thời tiết mưa kéo dài xen kẽ nắng nóng là thời điểm bệnh dễ bùng phát.

II. Triệu chứng gây hại của bệnh thối trái chôm chôm

• Trên quả:
  • Giai đoạn đầu: Xuất hiện các đốm nhỏ màu nâu hoặc đen trên vỏ quả, thường gần cuống hoặc ở vùng tiếp xúc với nước mưa.
  • Giai đoạn nặng:
    • Thối ướt: Đốm lan rộng, quả mềm nhũn, thối rữa, có mùi hôi khó chịu, chảy nước và rụng sớm.
    • Thối khô: Đốm chuyển màu nâu đen, khô cứng, lõm xuống, làm quả mất nước và teo lại.
• Trên lá và cành:
  • Lá gần quả bị bệnh có thể vàng và rụng sớm do nấm lan sang.
  • Cành mang quả thối đôi khi bị khô đen ở đầu nếu bệnh nặng.
• Khi mật độ bệnh cao, cả chùm quả có thể bị thối, gây tổn thất nghiêm trọng.

III. Tác hại của bệnh thối trái đối với chôm chôm

• Giảm năng suất: Quả thối rụng sớm hoặc không phát triển, gây thiệt hại 30-70% sản lượng, nặng hơn có thể mất trắng nếu bệnh bùng phát mạnh.
• Ảnh hưởng chất lượng thương phẩm: Quả thối, méo mó hoặc mất thẩm mỹ, không đạt tiêu chuẩn bán trên thị trường hoặc xuất khẩu.
• Tăng chi phí sản xuất: Nông dân phải đầu tư thêm vào thuốc trừ nấm, công chăm sóc và xử lý cây bị bệnh.
• Lây lan nhanh: Bào tử nấm và vi khuẩn phát tán qua nước mưa và gió, dễ lan sang các quả khỏe mạnh trong vườn và khu vực lân cận.

IV. Biện pháp phòng trừ bệnh thối trái chôm chôm

1. Biện pháp canh tác

• Tạo thông thoáng: Cắt tỉa cành thừa, lá già để ánh sáng xuyên đều vào tán cây, giảm độ ẩm và hạn chế nấm phát triển.
• Cải tạo đất: Đào rãnh thoát nước tốt, tránh để đất úng sau mưa, giảm điều kiện thuận lợi cho nấm và vi khuẩn.
• Vệ sinh vườn: Thu gom quả thối, lá rụng và tiêu hủy (đốt hoặc chôn sâu) để loại bỏ nguồn lây nhiễm.

2. Biện pháp sinh học

• Chế phẩm sinh học: Sử dụng nấm đối kháng Trichoderma spp. hoặc vi khuẩn Bacillus subtilis phun lên cây để ức chế sự phát triển của nấm và vi khuẩn gây bệnh.
• Tăng sức đề kháng: Bón phân hữu cơ hoai mục, phân kali hoặc phân vi sinh để cây khỏe mạnh, chống chịu bệnh tốt hơn.

3. Biện pháp thủ công

• Kiểm tra định kỳ: Quan sát quả thường xuyên để phát hiện sớm các đốm thối, nhặt bỏ quả bệnh và tiêu hủy ngay để hạn chế lây lan.
• Bảo vệ quả: Dùng túi bọc quả (túi nilon hoặc giấy) khi quả còn non để ngăn nước mưa và côn trùng truyền bệnh.

4. Biện pháp hóa học

• Khi bệnh xuất hiện với mật độ cao, sử dụng thuốc trừ nấm như Mancozeb, Metalaxyl, Azoxystrobin, hoặc Copper oxychloride (đối với vi khuẩn).
• Phun kỹ lên quả, lá và cành vào sáng sớm hoặc chiều mát, khi trời ráo để thuốc bám lâu trên cây.
• Luân phiên các loại thuốc để tránh nấm và vi khuẩn kháng thuốc.

V. Lưu ý khi phòng trừ bệnh thối trái chôm chôm

• Không lạm dụng thuốc hóa học: Sử dụng đúng liều lượng và thời gian cách ly để tránh dư lượng trên quả, đảm bảo an toàn thực phẩm.
• Thời điểm phun thuốc: Phun khi trời không mưa, tránh lúc quả sắp chín để không ảnh hưởng đến chất lượng.
• Kết hợp biện pháp: Áp dụng đồng thời canh tác, sinh học và hóa học để kiểm soát bệnh bền vững, giảm phụ thuộc vào thuốc.
• Theo dõi thời tiết: Tăng cường phòng trừ trong mùa mưa hoặc khi độ ẩm cao để ngăn bệnh bùng phát.

Câu hỏi thường gặp (FAQ)

1. Bệnh thối trái có gây hại trên các loại cây khác không?

Có, nấm Phytophthora và Colletotrichum cũng tấn công các cây như bưởi, cam, xoài, thanh long và cây ăn quả khác.

2. Làm sao phát hiện sớm bệnh thối trái trên chôm chôm?

Quan sát vỏ quả, nếu thấy các đốm nâu đen hoặc quả mềm bất thường, đó là dấu hiệu sớm của bệnh.

3. Có biện pháp nào an toàn để phòng trừ bệnh thối trái?

Sử dụng chế phẩm Trichoderma, bọc quả và vệ sinh vườn là các phương pháp an toàn, hiệu quả.

Kết luận

Bệnh thối trái chôm chôm là mối đe dọa lớn đối với cây chôm chôm, gây thiệt hại nghiêm trọng về năng suất và chất lượng quả nếu không được kiểm soát kịp thời. Việc áp dụng các biện pháp phòng trừ tổng hợp, từ tạo thông thoáng, sử dụng sinh học đến phun thuốc hóa học khi cần thiết, sẽ giúp quản lý hiệu quả căn bệnh này. Hãy bắt đầu từ việc giữ vườn sạch sẽ và theo dõi sát sao để bảo vệ cây chôm chôm, đảm bảo vụ mùa đạt kết quả tốt nhất!

Xem thêm tại Website N2 Agro