Hiện tượng rụng trái non ở sầu riêng

Rụng trái non là một hiện tượng sinh lý phổ biến trên cây sầu riêng, gây thiệt hại nghiêm trọng đến năng suất và chất lượng vụ mùa. Hiện tượng này khiến trái non rụng trước khi phát triển đầy đủ, làm giảm số lượng trái thu hoạch và ảnh hưởng đến giá trị kinh tế. Nguyên nhân thường xuất phát từ mất cân bằng dinh dưỡng, điều kiện môi trường bất lợi hoặc sâu bệnh. Nếu không xử lý kịp thời, rụng trái non có thể dẫn đến tổn thất lớn. Hiểu rõ nguyên nhân, biểu hiện và áp dụng các biện pháp phòng trừ khoa học là chìa khóa để bảo vệ vườn sầu riêng. Cùng cập nhật thêm nhiều kiến thức nông nghiệp tại N2 Agro

I. Thông tin chung về rụng trái non trên cây sầu riêng

Rụng trái non là hiện tượng trái sầu riêng rụng sớm trong giai đoạn phát triển ban đầu, thường do mất cân bằng dinh dưỡng, môi trường bất lợi hoặc sâu bệnh tấn công. Hiện tượng này làm giảm đáng kể năng suất, ảnh hưởng đến chất lượng trái và lợi nhuận. Hiểu rõ đặc điểm giúp bà con chủ động phòng trừ, đảm bảo cây sầu riêng đậu trái ổn định và đạt vụ mùa năng suất cao.

II. Nguyên nhân gây rụng trái non trên cây sầu riêng

1. Tác nhân chính

• Mất cân bằng dinh dưỡng: Thiếu kali, canxi, hoặc vi lượng (bo, kẽm) khiến cây không đủ sức nuôi trái non, dẫn đến rụng.
• Căng thẳng môi trường: Thay đổi thời tiết đột ngột, ngập úng hoặc thiếu nước gây rối loạn sinh lý, làm trái non rụng sớm.
• Sâu bệnh phụ trợ: Sâu đục trái, rệp sáp hoặc nấm bệnh (Phytophthora spp.) làm tổn thương cuống trái, gây rụng trái.

2. Yếu tố thuận lợi

• Mùa mưa kéo dài: Độ ẩm cao, ngập úng làm rễ cây ngạt, giảm khả năng hấp thụ dinh dưỡng, dẫn đến rụng trái non.
• Chăm sóc không hợp lý: Bón phân dư đạm, thiếu kali hoặc vi lượng khiến cây phát triển mất cân đối, khó giữ trái.
• Vườn thiếu thông thoáng: Cây mọc rậm rạp, thiếu ánh sáng và thông gió làm tăng nguy cơ sâu bệnh và rụng trái.
• Tổn thương cơ học: Vết thương trên cành hoặc cuống trái do cắt tỉa, côn trùng hoặc va chạm tạo điều kiện cho mầm bệnh xâm nhập.

Nhận diện nguyên nhân giúp bà con áp dụng biện pháp phòng trừ kịp thời, giảm nguy cơ rụng trái non và bảo vệ vụ mùa sầu riêng hiệu quả hơn.

III. Biểu hiện của rụng trái non trên cây sầu riêng

1. Dấu hiệu trên trái

• Trái non (kích thước 2-5 cm) chuyển màu vàng, héo hoặc thâm đen ở cuống, sau đó rụng hàng loạt.
• Một số trái non có vết cắn hoặc sẹo do sâu đục trái, rệp sáp gây ra, làm gián đoạn sự phát triển.
• Cuống trái khô, dễ tách rời khỏi cành, thường kèm theo nhựa tiết ra từ điểm cuống.

2. Dấu hiệu trên cây

• Lá cây vàng, héo, rụng sớm, đặc biệt ở các cành mang trái, làm giảm khả năng quang hợp và nuôi trái.
• Cây suy yếu, cành lá thưa thớt, sức đề kháng giảm, dễ bị sâu bệnh tấn công trong giai đoạn đậu trái.

Rụng trái non làm giảm đáng kể năng suất, ảnh hưởng đến chất lượng vụ mùa sầu riêng. Nếu không xử lý kịp thời, cây có thể suy kiệt, gây thiệt hại lâu dài. Bà con cần quan sát kỹ các dấu hiệu này để xử lý sớm.

IV. Hậu quả của rụng trái non trên cây sầu riêng

1. Thiệt hại về năng suất và chất lượng

• Năng suất giảm 30-60%, thậm chí mất trắng ở những cây bị rụng trái nặng, gây tổn thất kinh tế nghiêm trọng.
• Trái còn lại nhỏ, kém phát triển, không đạt tiêu chuẩn thị trường nội địa và xuất khẩu, làm giảm giá trị kinh tế.

2. Tác động lâu dài và chi phí xử lý

• Cây suy yếu kéo dài, ảnh hưởng đến vụ mùa tiếp theo, giảm tuổi thọ và năng suất của vườn sầu riêng.
• Chi phí xử lý tăng cao do phải bổ sung dinh dưỡng, sử dụng thuốc bảo vệ thực vật và lao động để khôi phục cây, làm giảm lợi nhuận.

Rụng trái non không chỉ gây thiệt hại vụ mùa hiện tại mà còn ảnh hưởng đến sự phát triển lâu dài của vườn sầu riêng. Phát hiện và xử lý sớm là yếu tố quan trọng để giảm thiểu thiệt hại, đảm bảo vụ mùa bền vững.

V. Biện pháp phòng trị rụng trái non trên cây sầu riêng

1. Biện pháp phòng ngừa

• Lựa chọn giống: Chọn giống sầu riêng kháng căng thẳng tốt, như Ri6, Monthong, để tăng khả năng giữ trái.
• Quản lý dinh dưỡng: Bón phân cân đối, sử dụng NPK 10-20-20 (100-150 g/cây) kết hợp kali cao (50-100 g/cây) và vi lượng (bo, kẽm) trong giai đoạn đậu trái.
• Quản lý nước: Xây dựng hệ thống thoát nước tốt, tưới gốc với lượng vừa đủ (20-30 lít/cây/ngày), tránh ngập úng trong mùa mưa.
• Tạo tán thông thoáng: Cắt tỉa cành định kỳ, giữ khoảng cách cây 6-8 m, đảm bảo ánh sáng và thông gió để giảm sâu bệnh và hỗ trợ giữ trái.
• Vệ sinh vườn: Dọn sạch cỏ dại, tàn dư thực vật, thu gom và tiêu hủy trái non rụng để hạn chế nguồn sâu bệnh.

2. Biện pháp điều trị

• Bổ sung dinh dưỡng: Phun phân bón lá chứa canxi, bo, kẽm (0,1-0,2%) hoặc tưới gốc phân kali cao (50 g/cây) mỗi 7-10 ngày để tăng khả năng giữ trái.
• Kiểm soát sâu bệnh: Phun thuốc chứa hoạt chất Abamectin hoặc Emamectin benzoate (0,1%) để diệt sâu đục trái, rệp sáp, lặp lại 2-3 lần, cách nhau 7 ngày.
• Sử dụng thuốc sinh học: Phun chế phẩm chứa Trichoderma spp. (2-3 kg/ha) để ức chế nấm bệnh, tăng sức đề kháng cho cây.
• Thực hiện đúng kỹ thuật: Phun phân bón lá hoặc thuốc vào sáng sớm hoặc chiều mát, tập trung vào cành mang trái, tuân thủ nguyên tắc 4 đúng (đúng thuốc, đúng liều, đúng thời điểm, đúng cách).

VI. Lưu ý khi phòng trị rụng trái non trên cây sầu riêng

• Theo dõi thường xuyên: Kiểm tra vườn sầu riêng 2-3 lần/tuần, đặc biệt trong giai đoạn đậu trái, để phát hiện sớm dấu hiệu rụng trái non.
• Cân bằng dinh dưỡng: Tránh bón thừa đạm, ưu tiên kali, canxi và vi lượng để hỗ trợ cây giữ trái và phát triển trái non.
• Hạn chế tổn thương cơ học: Sử dụng dụng cụ sạch khi cắt tỉa, tránh làm tổn thương cành và cuống trái, vì vết thương dễ dẫn đến rụng trái.
• Ngừng thuốc trước thu hoạch: Không phun thuốc hóa học trong vòng 7-10 ngày trước khi thu hoạch để đảm bảo trái an toàn cho người tiêu dùng.
• Kết hợp biện pháp: Phối hợp bón phân, tưới nước hợp lý, phòng trừ sâu bệnh và quản lý môi trường để đạt hiệu quả tối ưu, tránh phụ thuộc vào một phương pháp.

Các biện pháp phòng trị cần thực hiện đồng bộ, từ quản lý dinh dưỡng, môi trường đến xử lý sâu bệnh để giảm thiểu rụng trái non. Bà con nên theo dõi vườn thường xuyên, đặc biệt trong mùa mưa, để đảm bảo vụ EFI: Cây sầu riêng ra trái đồng đều, năng suất cao.

Những câu hỏi thường gặp

1. Rụng trái non có thể do nguyên nhân nào khác ngoài thiếu dinh dưỡng?

Ngoài thiếu dinh dưỡng, rụng trái non có thể do sâu bệnh (sâu đục trái, rệp sáp), ngập úng, thiếu nước hoặc thay đổi thời tiết đột ngột, gây căng thẳng sinh lý cho cây.

2. Làm thế nào để phân biệt rụng trái non do sinh lý với rụng trái do sâu bệnh?

Rụng trái non do sinh lý thường không có vết cắn hoặc sẹo trên trái, mà trái chuyển vàng, héo ở cuống. Rụng trái do sâu bệnh thường kèm theo vết cắn, sẹo hoặc nhựa tiết ra từ cuống trái do sâu đục trái, rệp sáp gây ra.

3. Có biện pháp tự nhiên nào thay thế thuốc hóa học để kiểm soát rụng trái non không?

Ngoài chế phẩm sinh học chứa Trichoderma, bà con có thể phun dung dịch chiết xuất từ rong biển hoặc bổ sung phân hữu cơ hoai mục giàu kali, canxi để tăng khả năng giữ trái. Trồng xen canh với cây bạc hà, tỏi cũng giúp giảm sâu bệnh phụ trợ.

Kết luận

Rụng trái non trên cây sầu riêng là một vấn đề sinh lý nghiêm trọng, nhưng có thể kiểm soát hiệu quả nếu bà con hiểu rõ nguyên nhân, biểu hiện và áp dụng các biện pháp phòng trị khoa học. Từ việc chọn giống kháng căng thẳng, quản lý dinh dưỡng, đến kiểm soát sâu bệnh và môi trường, mỗi bước đều góp phần đảm bảo cây giữ trái tốt, đạt năng suất và chất lượng cao. Quản lý vườn khoa học, chăm sóc đúng cách và xử lý kịp thời sẽ giúp bà con giảm thiểu thiệt hại, duy trì vụ mùa sầu riêng bền vững. 

Xem thêm tại Website N2 Agro