Bệnh thán thư trên bưởi – Triệu chứng, Tác hại và Biện pháp phòng trừ 

Bệnh thán thư trên bưởi là một trong những bệnh phổ biến và nguy hiểm trên cây bưởi, do nấm gây ra, ảnh hưởng nghiêm trọng đến lá, quả và sự phát triển của cây. Với khả năng lây lan nhanh trong điều kiện thời tiết thuận lợi, bệnh thán thư có thể làm giảm năng suất và chất lượng quả bưởi nếu không được kiểm soát kịp thời. Hãy cùng N2 Agro tìm hiểu về đặc điểm, triệu chứng, tác hại và các biện pháp phòng trừ hiệu quả để bảo vệ cây bưởi khỏi căn bệnh này!

Thông tin chung

I. Đặc điểm của bệnh thán thư trên bưởi

1. Nguyên nhân và vòng đời

• Tác nhân: Do nấm Colletotrichum gloeosporioides gây ra, một loại nấm phổ biến trong nhóm bệnh thán thư.
• Lây lan:
  • Bào tử nấm phát tán qua gió, nước mưa, hoặc côn trùng, xâm nhập qua vết thương trên lá, quả, cành.
  • Nấm phát triển mạnh trên các mô cây bị tổn thương do côn trùng, mưa lớn hoặc chăm sóc không đúng cách.
• Vòng đời: Nấm phát triển nhanh trong 5-7 ngày sau khi nhiễm, tạo ra các ổ bệnh mới và lan rộng nếu không kiểm soát. Một mùa vụ có thể xuất hiện nhiều chu kỳ lây nhiễm.

2. Điều kiện phát sinh

• Bệnh phát triển mạnh trong môi trường nóng ẩm, đặc biệt vào mùa mưa hoặc mùa hè (nhiệt độ 25-32°C, độ ẩm trên 80%).
• Vườn bưởi trồng dày, tán cây rậm rạp, đất úng nước hoặc gần nguồn bệnh (cây bị nhiễm khác) tạo điều kiện cho nấm sinh sôi.
• Thời tiết mưa kéo dài xen kẽ nắng nóng là thời điểm bệnh dễ bùng phát.

II. Triệu chứng gây hại của bệnh thán thư trên bưởi

• Trên lá:
  • Giai đoạn đầu: Xuất hiện các đốm nhỏ màu xám trắng hoặc nâu nhạt trên mặt lá, kích thước 1-2 mm.
  • Giai đoạn nặng: Đốm lan rộng, chuyển màu nâu đen, có viền xám, làm lá khô cháy, cuộn lại và rụng sớm.
• Trên quả:
  • Giai đoạn đầu: Quả xuất hiện các đốm tròn màu nâu đen, thường ở gần cuống hoặc trên vỏ quả non.
  • Giai đoạn nặng: Đốm lan rộng, lõm xuống, tạo thành các vết thối khô hoặc thối ướt (khi ẩm), khiến quả rụng sớm hoặc không phát triển.
• Trên cành: Cành non bị khô đen, thối ở đầu, lan dần xuống thân nếu không xử lý.

III. Tác hại của bệnh thán thư đối với bưởi

• Giảm năng suất: Lá rụng, quả thối làm cây suy yếu, giảm tỷ lệ đậu quả, gây thiệt hại 30-60% năng suất, nặng hơn có thể mất trắng.
• Ảnh hưởng chất lượng thương phẩm: Quả bị đốm, thối hoặc dị dạng, không đạt tiêu chuẩn bán trên thị trường hoặc xuất khẩu.
• Tăng chi phí sản xuất: Nông dân phải đầu tư thêm vào thuốc trừ nấm, phân bón và công chăm sóc cây bị bệnh.
• Lây lan nhanh: Bào tử nấm phát tán qua nước và gió, dễ lan sang các cây khỏe mạnh trong vườn và các khu vực lân cận.

IV. Biện pháp phòng trừ bệnh thán thư trên bưởi

1. Biện pháp canh tác

• Tạo thông thoáng: Cắt tỉa cành thừa, lá già để ánh sáng xuyên đều vào tán cây, giảm độ ẩm và hạn chế nấm phát triển.
• Cải tạo đất: Đào rãnh thoát nước tốt, tránh để đất úng sau mưa, giảm điều kiện thuận lợi cho nấm.
• Vệ sinh vườn: Thu gom lá, quả, cành bị bệnh và tiêu hủy (đốt hoặc chôn sâu) để loại bỏ nguồn lây nhiễm.

2. Biện pháp sinh học

• Chế phẩm sinh học: Sử dụng nấm đối kháng Trichoderma spp. hoặc vi khuẩn Bacillus subtilis phun lên cây để ức chế sự phát triển của nấm gây bệnh.
• Tăng sức đề kháng: Bón phân hữu cơ hoai mục, phân vi sinh hoặc phân kali để cây khỏe mạnh, chống chịu bệnh tốt hơn.

3. Biện pháp thủ công

• Kiểm tra định kỳ: Quan sát lá, quả, cành thường xuyên để phát hiện sớm các đốm nâu đen, cắt bỏ và tiêu hủy ngay các bộ phận bị bệnh.
• Khử trùng dụng cụ: Rửa sạch và khử trùng (bằng cồn hoặc nước sôi) các dụng cụ làm vườn sau khi sử dụng để tránh lây lan nấm.

4. Biện pháp hóa học

• Khi bệnh xuất hiện với mật độ cao, sử dụng thuốc trừ nấm như Mancozeb, Carbendazim, Azoxystrobin, hoặc Difenoconazole.
• Phun kỹ cả hai mặt lá, quả và cành vào sáng sớm hoặc chiều mát, khi trời ráo để thuốc bám lâu trên cây.
• Luân phiên các loại thuốc để tránh nấm kháng thuốc.

V. Lưu ý khi phòng trừ bệnh thán thư trên bưởi

• Không lạm dụng thuốc hóa học: Sử dụng đúng liều lượng và thời gian cách ly để tránh dư lượng trên quả, đảm bảo an toàn thực phẩm.
• Thời điểm phun thuốc: Phun khi trời không mưa, tránh lúc hoa nở hoặc quả đang lớn để không ảnh hưởng đến quá trình phát triển.
• Kết hợp biện pháp: Áp dụng đồng thời canh tác, sinh học và hóa học để kiểm soát bệnh bền vững, giảm phụ thuộc vào thuốc trừ nấm.
• Theo dõi thời tiết: Tăng cường phòng trừ trong mùa mưa hoặc khi độ ẩm cao để ngăn bệnh bùng phát.

Câu hỏi thường gặp (FAQ)

1. Bệnh thán thư có gây hại trên các loại cây khác không?

Có, nấm Colletotrichum cũng tấn công các cây như xoài, cam, chanh, ớt, và cây công nghiệp (cà phê, điều).

2. Làm sao phát hiện sớm bệnh thán thư trên bưởi?

Quan sát lá và quả, nếu thấy các đốm nhỏ màu nâu đen xuất hiện, đó là dấu hiệu sớm của bệnh.

3. Có biện pháp nào an toàn để phòng trừ bệnh thán thư?

Sử dụng chế phẩm Trichoderma, vệ sinh vườn và bón phân hữu cơ là các phương pháp an toàn, hiệu quả.

Kết luận

Bệnh thán thư trên bưởi là mối đe dọa lớn đối với cây bưởi, gây thiệt hại nghiêm trọng về năng suất và chất lượng quả nếu không được kiểm soát kịp thời. Việc áp dụng các biện pháp phòng trừ tổng hợp, từ tạo thông thoáng, sử dụng sinh học đến phun thuốc hóa học khi cần thiết, sẽ giúp quản lý hiệu quả căn bệnh này. Hãy bắt đầu từ việc giữ vườn sạch sẽ và theo dõi sát sao để bảo vệ cây bưởi, đảm bảo vụ mùa đạt kết quả tốt nhất!

Xem thêm tại Website N2 Agro