Cây nhãn từ lâu đã là một trong những cây ăn quả chủ lực tại Việt Nam, mang lại giá trị kinh tế cao cho người nông dân, đặc biệt ở các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long và miền Bắc như Hưng Yên, Bắc Giang. Tuy nhiên, bệnh thối trái nhãn là mối đe dọa lớn, có thể khiến vụ mùa thất bại nếu không được xử lý kịp thời. Bài viết này, N2 Agro sẽ hướng dẫn chi tiết về nguyên nhân gây bệnh thối trái nhãn, các biện pháp khắc phục hiệu quả và cách phòng ngừa để bảo vệ năng suất, giúp bạn tránh nguy cơ mất trắng.
I. Đặc điểm và nguyên nhân gây bệnh thối trái nhãn
- Tác nhân gây bệnh: Bệnh thối trái nhãn chủ yếu do nấm Phytophthora sp., một loại nấm phát triển mạnh trong điều kiện ẩm ướt.
- Đặc tính sinh học: Nấm này tấn công trái nhãn ở giai đoạn phát triển, đặc biệt khi trái gần chín, gây thối nhũn và làm rụng trái hàng loạt.
- Điều kiện phát triển: Nhiệt độ 20-30°C, độ ẩm cao (trên 80%), lượng mưa lớn hoặc vườn bị ngập úng là môi trường lý tưởng cho nấm sinh sôi.
Tác hại
- Làm giảm năng suất nghiêm trọng, có thể mất 50-100% số trái nếu không xử lý kịp thời.
- Ảnh hưởng chất lượng trái, khiến trái thối, không thể bán hoặc sử dụng.
- Gây suy yếu cây, làm cây dễ mắc các bệnh khác, giảm tuổi thọ kinh tế.
II. Các bước xử lý và phòng ngừa bệnh thối trái nhãn hiệu quả
1. Nhận biết dấu hiệu bệnh
Ban đầu, vết thối xuất hiện ở đít trái với màu nâu sẫm, nhũn nước. Sau đó, vết thối lan rộng, chuyển đen hoặc xám, trái mềm nhũn, có mùi hôi. Sáng sớm, bạn có thể thấy lớp tơ nấm trắng trên vỏ trái.
2. Loại bỏ nguồn bệnh
Cắt bỏ ngay các trái bị thối, thu gom và tiêu hủy (đốt hoặc chôn sâu) để tránh lây lan. Dọn sạch cỏ dại, lá rụng quanh gốc để giảm độ ẩm và nguồn nấm.
3. Cải thiện vườn nhãn
Tỉa cành rậm rạp, loại bỏ lá già để vườn thông thoáng, ánh sáng chiếu vào tốt hơn. Dùng cây chống đỡ chùm nhãn thấp, tránh tiếp xúc với đất.
4. Xử lý bằng biện pháp hóa học và sinh học
Phun thuốc trừ nấm chứa hoạt chất Metalaxyl, Fosetyl-aluminium hoặc Mancozeb (20-30g/10 lít nước), phun 2-3 lần cách nhau 5-7 ngày. Kết hợp tưới chế phẩm Trichoderma quanh gốc để ức chế nấm gây bệnh.
5. Cải tạo đất và chăm sóc cây
Đảm bảo thoát nước tốt, bón vôi bột (0,5-1 kg/gốc) để khử trùng đất. Bổ sung phân hữu cơ (10-15 kg/gốc) và phân kali (0,5-1 kg/gốc) để tăng sức đề kháng cho cây.
III. Lợi ích của việc xử lý bệnh thối trái nhãn hiệu quả
- Năng suất ổn định: Giữ được 80-90% sản lượng nếu xử lý kịp thời.
- Chất lượng trái tốt: Trái nhãn không bị thối, giữ được vị ngọt và giá trị thương mại.
- Kinh tế bền vững: Giảm chi phí khắc phục hậu quả, duy trì thu nhập lâu dài.
- Bảo vệ môi trường: Sử dụng biện pháp sinh học giúp hạn chế tác động xấu từ hóa chất.
Xem thêm: BỆNH THỐI TRÁI TRÊN CÂY NHÃN
IV. Lưu ý quan trọng khi xử lý bệnh thối trái nhãn
- Thời điểm xử lý: Hành động ngay khi phát hiện dấu hiệu bệnh, tránh để lây lan rộng.
- Quản lý nước: Không để vườn ngập quá 10-15 cm quanh gốc, đặc biệt trong mùa mưa.
- Hạn chế hóa chất: Chỉ dùng thuốc đúng liều lượng, ưu tiên biện pháp sinh học để bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng.
- Theo dõi định kỳ: Kiểm tra vườn 1-2 lần/tháng, đặc biệt vào mùa mưa, để phát hiện sớm vấn đề.
Câu hỏi thường gặp (FAQ)
Thường vào mùa mưa, khi độ ẩm cao và nhiệt độ 20-30°C.
Nếu trái có lớp tơ trắng vào sáng sớm và mùi hôi, khả năng cao là do nấm Phytophthora.
Có, dùng Trichoderma kết hợp vệ sinh vườn là cách hiệu quả, nhưng với bệnh nặng, cần bổ sung thuốc hóa học.
Kết luận
Bệnh thối trái nhãn là mối nguy lớn, nhưng không phải không có cách cứu chữa. Bài viết này, N2 Agro đã cung cấp đầy đủ thông tin từ nhận diện nguyên nhân, xử lý kịp thời đến phòng ngừa lâu dài, giúp bạn bảo vệ vườn nhãn khỏi nguy cơ mất trắng. Hãy thực hiện ngay các bước trên, kiên trì theo dõi và áp dụng biện pháp phù hợp để đảm bảo vụ mùa thành công. Chúc bạn vượt qua khó khăn và đạt được năng suất như mong đợi!
Xem thêm tại Website N2 Agro.
