Bệnh trên cây sầu riêng con: Nguyên nhân và biện pháp phòng trị hiệu quả

Sầu riêng là loại cây mang lại giá trị kinh tế cao, nhưng giai đoạn cây con đặc biệt nhạy cảm với bệnh hại, đòi hỏi sự chăm sóc kỹ lưỡng để phát triển khỏe mạnh. Các bệnh trên cây sầu riêng con nếu không được kiểm soát kịp thời sẽ làm cây suy yếu, ảnh hưởng nghiêm trọng đến năng suất sau này. Điều này không chỉ gây thiệt hại kinh tế mà còn làm tăng chi phí xử lý cho nhà vườn trong suốt quá trình canh tác. Cùng cập nhật thêm kiến thức nông nghiệp tại N2 Agro

I. Thông tin chung về bệnh trên cây sầu riêng con

II. Các bệnh trên cây sầu riêng con

1. Bệnh cháy lá chết ngọn

• Nấm Rhizoctonia solani Kuhn gây bệnh, phát triển mạnh ở nhiệt độ 28°C và độ ẩm cao, làm lá cháy, ngọn héo, cây không phát triển được nữa.
• Bệnh lan nhanh vào mùa mưa, đặc biệt ở vườn ươm hoặc cây mới trồng, nấm sống trên lá bệnh và đất, tạo nguy cơ tái phát cao nếu không xử lý triệt để.

2. Bệnh đốm lá

• Nấm Phomopsis durionis tấn công lá, gây đốm vàng chuyển nâu, lá rụng nhiều, đặc biệt nguy hiểm với cây con trong mùa mưa kéo dài liên tục.
• Vết thương do côn trùng tạo điều kiện cho nấm xâm nhập, làm cây yếu, giảm quang hợp, ảnh hưởng đến ra hoa và đậu trái sau này của sầu riêng.

3. Bệnh thối rễ

• Nấm Pythium complectens sống trong đất ẩm tấn công rễ, làm rễ thối nâu, đen, không hút được dinh dưỡng, dẫn đến cây suy yếu và chết dần.
• Bệnh khiến lá vàng, rụng từ dưới lên, đọt non kém phát triển, cây nặng có thể mất hết lá, chết héo hoàn toàn nếu không can thiệp kịp thời.

III. Nhận biết bệnh trên cây sầu riêng con

1. Dấu hiệu cháy lá chết ngọn

• Lá cháy khô từ mép vào trong, ngọn héo rũ, cây ngừng phát triển, thường xuất hiện ở cây con trong vườn ươm vào mùa mưa ẩm ướt kéo dài.
• Tốc độ lây lan nhanh, lá rụng nhiều, để lại thân trơ trụi, báo hiệu nấm đã tấn công mạnh, cần xử lý ngay để cứu cây sầu riêng.

2. Dấu hiệu đốm lá

• Lá có đốm vàng nhỏ, sau chuyển nâu, lan rộng thành vết chết, làm lá rụng sớm, cây yếu dần, đặc biệt thấy rõ vào mùa mưa liên miên.
• Cây giảm quang hợp, đọt non chậm lớn, nếu đang ra hoa thì hoa ít, trái nhỏ, kém chất lượng, ảnh hưởng đến sự phát triển lâu dài của cây.

3. Dấu hiệu thối rễ

• Rễ mềm, thối nâu, bong vỏ, lá vàng từ dưới lên, cây héo dần, nặng hơn thì mất hết lá, chết héo cả cây do rễ không hoạt động được.
• Đọt non khô, đầu lá vàng, cây con ngừng phát triển, bệnh nặng làm cây chết đứng, đặc biệt ở đất ẩm ướt hoặc thoát nước kém trong vườn.

IV. Tác hại của bệnh trên cây sầu riêng con

1. Giảm năng suất và chất lượng

• Bệnh làm cây yếu, rụng lá, giảm khả năng đậu trái, dẫn đến năng suất thấp, trái nhỏ, kém chất lượng, không đáp ứng tiêu chuẩn thị trường hiện nay.
• Cây con bị ảnh hưởng nghiêm trọng khó phục hồi, làm giảm sản lượng trong tương lai, ảnh hưởng trực tiếp đến thu nhập và lợi nhuận của bà con.

2. Tăng chi phí và nguy cơ lây lan

• Nhà vườn phải chi nhiều tiền cho thuốc, phân bón để điều trị, cộng thêm nguy cơ bệnh lan rộng, gây thiệt hại lớn cho toàn vườn sầu riêng nếu không kiểm soát.
• Cây suy yếu mất sức đề kháng, dễ bị tác động bởi thời tiết xấu, làm tăng rủi ro chết cây, buộc bà con phải trồng lại từ đầu tốn kém.

V. Biện pháp phòng trị bệnh trên cây sầu riêng con

1. Phòng bệnh cháy lá chết ngọn

• Cắt bỏ lá, ngọn bị bệnh ngay khi phát hiện, tiêu hủy bằng cách đốt để ngăn nấm lây lan, giữ vườn thoáng đãng, tránh cỏ mọc dày đặc quanh cây.
• Phun thuốc chứa Mancozeb hoặc Azoxystrobin vào sáng sớm, định kỳ 7-10 ngày trong mùa mưa, bảo vệ cây con khỏi nấm Rhizoctonia solani Kuhn.

2. Phòng bệnh đốm lá

• Tỉa cành tạo thông thoáng, chọn giống sạch bệnh, trồng cách nhau 6-8 m, theo dõi vườn thường xuyên để phát hiện đốm lá sớm và xử lý kịp thời.
• Sử dụng thuốc BVTV chứa Mancozeb, phun đều mặt lá khi mưa liên tục, kết hợp kiểm soát côn trùng để giảm vết thương trên lá sầu riêng con.

3. Phòng bệnh thối rễ

• Đảm bảo đất thoát nước tốt, không bón thừa đạm, cung cấp phân cân đối (NPK + TE), tránh đất ẩm kéo dài làm nấm Pythium complectens phát triển mạnh.
• Khi rễ thối, cạo sạch phần bệnh, phun Chlorothalonil hoặc tưới gốc bằng Metalaxyl, tiêu hủy rễ bệnh để ngăn lây lan sang cây khỏe khác.

VI. Lưu ý khi phòng trị bệnh trên cây sầu riêng con

• Kiểm tra cây con hàng tuần, đặc biệt sau mưa, để phát hiện sớm cháy lá, đốm lá, thối rễ, xử lý ngay trước khi bệnh lan rộng trong vườn sầu riêng.
• Ghi chép thời điểm bệnh xuất hiện để điều chỉnh chăm sóc, phun thuốc đúng lúc, giúp cây con phát triển khỏe mạnh và tránh tái phát bệnh sau này.

Cùng N2 Agro đọc thêm: Bệnh trên cây sầu riêng con tại đây!

Những câu hỏi thường gặp

Bệnh trên cây sầu riêng con có lây sang cây trưởng thành không?
Có thể, nếu không xử lý kịp thời, bệnh từ cây con dễ lan qua đất, nước hoặc gió sang cây lớn.

Cây sầu riêng con bị bệnh có cần thay đất trồng không?
Không nhất thiết, nhưng nếu đất nhiễm nấm nặng thì thay đất mới sẽ giảm nguy cơ tái phát bệnh.

Có nên dùng phân chuồng tươi để cứu cây sầu riêng con bị bệnh không?
Không nên, phân tươi dễ làm bệnh nặng thêm; dùng phân hoai mục an toàn và hiệu quả hơn.

Kết luận

Bệnh trên cây sầu riêng con là thách thức lớn, nhưng bà con có thể kiểm soát hiệu quả nếu hiểu rõ nguyên nhân và áp dụng biện pháp phòng trị đúng kỹ thuật trong giai đoạn đầu đời của cây. Việc chăm sóc khoa học, theo dõi sát sao sẽ giúp cây vượt qua bệnh hại, phát triển tốt, đặt nền tảng cho năng suất cao sau này. Cùng đọc thêm nhiều bài viết kỹ thuật mới nhất tại website N2 Agro