Bệnh vàng lá thối rễ là một trong những bệnh nguy hiểm trên cây Mãng cầu ta, gây ra hiện tượng vàng lá, suy kiệt và chết cây hàng loạt. Nếu không phát hiện và xử lý kịp thời, bệnh có thể lây lan nhanh, ảnh hưởng nghiêm trọng đến năng suất và chất lượng cây trồng. Vậy nguyên nhân gây bệnh là gì? Cách nhận biết và phòng trừ bệnh như thế nào? Hãy cùng N2 Agro tìm hiểu trong bài viết dưới đây.
I. Nguyên nhân gây bệnh vàng lá thối rễ Mãng cầu ta
Bệnh vàng lá thối rễ trên Mãng cầu ta chủ yếu do nấm Fusarium, Phytophthora spp., Rhizoctonia solani gây ra. Ngoài ra, một số yếu tố môi trường cũng góp phần làm bệnh phát triển nhanh hơn.
1. Tác nhân gây bệnh
- Nấm Fusarium spp.: Gây thối rễ, làm cây không hấp thụ được dinh dưỡng, dẫn đến vàng lá, héo cây.
- Nấm Phytophthora spp.: Thường phát triển mạnh trong điều kiện ẩm ướt, làm rễ cây bị mục nát, gây chết cây.
- Nấm Rhizoctonia solani: Tấn công rễ non, làm cây còi cọc, chậm phát triển.
2. Điều kiện môi trường thuận lợi cho bệnh phát triển
- Đất trồng kém thoát nước, ngập úng thường xuyên tạo điều kiện cho nấm bệnh phát triển.
- Lạm dụng phân hóa học, đặc biệt là đạm (N) làm cây yếu, giảm sức đề kháng.
- Mật độ trồng quá dày khiến vườn ít thông thoáng, tạo môi trường thuận lợi cho nấm phát triển.
- Dụng cụ canh tác chưa được vệ sinh kỹ có thể làm lây lan mầm bệnh từ cây bệnh sang cây khỏe.
II. Triệu chứng của bệnh vàng lá thối rễ
Bệnh có thể xuất hiện ở mọi giai đoạn sinh trưởng của cây, với các biểu hiện từ nhẹ đến nặng:
1. Giai đoạn đầu
- Lá có biểu hiện vàng nhẹ, héo rũ vào buổi trưa, nhưng có thể hồi phục vào sáng sớm và chiều mát.
- Rễ cây có thể bắt đầu bị tổn thương nhưng chưa thối rõ ràng.
2. Giai đoạn tiến triển
- Lá chuyển vàng toàn bộ, bắt đầu rụng dần từ lá già đến lá non.
- Bộ rễ có dấu hiệu thối đen, mềm nhũn, có mùi hôi khi bóp nhẹ.
- Cây còi cọc, chậm phát triển, các cành nhỏ có thể bị khô dần.
3. Giai đoạn nặng
- Cây héo rũ hoàn toàn, lá rụng gần hết, chỉ còn lại cành khô.
- Rễ bị hư hại nghiêm trọng, không còn khả năng hồi phục.
- Nếu không xử lý kịp thời, cây có thể chết hoàn toàn.
III. Tác hại của bệnh vàng lá thối rễ
Bệnh vàng lá thối rễ không chỉ ảnh hưởng đến sự sinh trưởng của cây Mãng cầu ta mà còn gây thiệt hại kinh tế nghiêm trọng cho nhà vườn.
1. Ảnh hưởng đến sinh trưởng của cây
- Khi rễ bị thối, cây không thể hấp thu đủ nước và dinh dưỡng, khiến cây chậm phát triển, còi cọc.
- Tán cây ít lá, cành non dễ bị khô, giảm khả năng quang hợp.
- Nếu bệnh nặng, cây có thể bị chết hoàn toàn trong vòng 2 – 3 tháng.
2. Giảm năng suất và chất lượng trái
- Cây bệnh ra hoa ít, tỷ lệ đậu quả giảm mạnh.
- Quả nhỏ, dễ bị méo mó, chất lượng kém, không đạt tiêu chuẩn xuất bán.
- Trái có thể bị rụng sớm, gây thất thu nghiêm trọng.
3. Lây lan nhanh, khó kiểm soát
- Bệnh có thể lây lan qua đất, nước tưới và dụng cụ canh tác, ảnh hưởng đến cả vườn cây.
- Một khi bệnh đã xuất hiện trên diện rộng, rất khó để xử lý triệt để.
- Nếu không áp dụng biện pháp phòng trừ kịp thời, có thể gây mất trắng mùa vụ.
4. Thiệt hại kinh tế cho người trồng
- Chi phí phòng trừ bệnh cao, bao gồm thuốc trừ bệnh, công chăm sóc và cải tạo đất.
- Năng suất giảm, thu nhập từ vườn mãng cầu bị ảnh hưởng nghiêm trọng.
- Nếu cây chết hàng loạt, phải trồng lại từ đầu, kéo dài thời gian thu hoạch.
IV. Biện pháp phòng trừ bệnh vàng lá thối rễ trên Mãng cầu ta
1. Biện pháp canh tác
- Chọn đất trồng có độ thoát nước tốt, không bị ngập úng vào mùa mưa.
- Lên luống cao 30 – 40 cm để tránh tình trạng rễ bị úng nước.
- Bón phân hữu cơ hoai mục kết hợp vôi bột để cải tạo đất, giảm sự phát triển của nấm bệnh.
- Không trồng quá dày, giữ khoảng cách hợp lý để vườn thông thoáng.
- Thường xuyên vệ sinh vườn, loại bỏ cây bệnh để tránh lây lan.
2. Biện pháp sinh học
- Sử dụng các chế phẩm Trichoderma để ức chế nấm gây bệnh trong đất.
- Trồng xen các cây có khả năng xua đuổi côn trùng và hạn chế nấm bệnh như cúc vạn thọ, tỏi, gừng.
- Sử dụng nấm đối kháng Chaetomium spp. để tiêu diệt mầm bệnh trong đất.
3. Biện pháp hóa học
Khi bệnh xuất hiện nặng, có thể sử dụng các loại thuốc đặc trị:
- Thuốc chứa hoạt chất Metalaxyl, Mancozeb: Tiêu diệt nấm Phytophthora gây thối rễ.
- Thuốc chứa hoạt chất Tricyclazole, Propiconazole: Ngăn chặn sự lây lan của nấm bệnh.
- Thuốc chứa hoạt chất Copper Hydroxide: Bảo vệ rễ cây, hạn chế nấm tấn công.
Lưu ý:
- Khi sử dụng thuốc hóa học, cần tuân thủ đúng liều lượng và hướng dẫn trên bao bì.
- Không phun thuốc vào những ngày mưa hoặc khi trời nắng gắt.
- Kết hợp với các biện pháp sinh học và canh tác để đạt hiệu quả cao nhất.
Câu hỏi thường gặp (FAQ)
1. Bệnh vàng lá thối rễ trên Mãng cầu ta có lây lan không?
Có. Bệnh này có thể lây lan qua nguồn nước tưới, đất trồng, dụng cụ làm vườn hoặc khi tiếp xúc với cây bệnh. Vì vậy, cần cách ly cây bệnh và vệ sinh vườn thường xuyên để hạn chế lây lan.
2. Trồng xen cây gì để hạn chế bệnh vàng lá thối rễ?
Có thể trồng xen các cây có tính kháng khuẩn và diệt nấm như gừng, tỏi, cúc vạn thọ để giảm nguy cơ nhiễm bệnh.
3. Bệnh này có thể chữa khỏi hoàn toàn không?
Nếu phát hiện sớm, có thể kiểm soát bệnh bằng biện pháp sinh học và hóa học. Tuy nhiên, nếu rễ cây bị thối nặng, cây có thể không hồi phục và cần thay thế bằng cây giống mới.
Kết luận
Bệnh vàng lá thối rễ trên Mãng cầu ta là một trong những bệnh nguy hiểm, có thể gây mất trắng nếu không xử lý kịp thời. Việc áp dụng các biện pháp canh tác hợp lý, sử dụng nấm đối kháng, và kiểm soát môi trường đất sẽ giúp hạn chế sự phát triển của bệnh. Nếu thấy cây có dấu hiệu vàng lá bất thường, cần kiểm tra rễ ngay để có biện pháp xử lý sớm, tránh lây lan trên diện rộng.
