Khoai lang từ lâu đã là một trong những cây lương thực quan trọng tại Việt Nam, được trồng rộng rãi ở các tỉnh như Quảng Ngãi, Bình Định, Vĩnh Phúc và nhiều vùng đồng bằng, không chỉ mang lại giá trị kinh tế mà còn là nguồn thực phẩm giàu dinh dưỡng. Với kỹ thuật trồng đúng cách, bạn có thể đạt được vụ khoai năng suất cao, củ to đều và chất lượng tốt. Bài viết này, N2 Agro sẽ hướng dẫn chi tiết từng bước trong quy trình trồng khoai lang, từ chọn giống đến chăm sóc và thu hoạch, cùng những lưu ý quan trọng để bạn đạt được thành công.
I. Đặc điểm sinh học và yêu cầu sinh thái của cây khoai lang
- Tên khoa học: Ipomoea batatas.
- Đặc tính sinh học: Khoai lang là cây thân thảo, dạng dây leo, phát triển nhanh, tạo củ dưới đất. Cây thích nghi tốt với khí hậu nhiệt đới, chịu hạn khá tốt nhưng không chịu được úng. Thời gian sinh trưởng từ 90-150 ngày tùy giống.
- Điều kiện sinh trưởng: Nhiệt độ lý tưởng 20-30°C, lượng mưa 1.000-1.500 mm/năm, đất tơi xốp, thoát nước tốt, độ pH từ 5.5-6.8.
II. Các bước trong kỹ thuật trồng khoai lang hiệu quả
1. Lựa chọn giống khoai lang chất lượng cao
Chọn giống là yếu tố quan trọng quyết định năng suất và chất lượng củ. Các giống phổ biến ở Việt Nam gồm:
- Giống khoai lang Nhật: Củ to, vỏ tím, ruột vàng, ngọt, năng suất 20-25 tấn/ha.
- Giống khoai lang tím Huế: Vỏ và ruột tím, thơm, thích hợp chế biến, năng suất 15-20 tấn/ha.
- Giống khoai lang trắng: Củ trắng, ít ngọt, năng suất cao 25-30 tấn/ha, dùng làm thức ăn chăn nuôi.
Chọn dây giống từ ruộng khỏe, không sâu bệnh, dài 30-40 cm, có 5-7 lá, đường kính dây 0.5-1 cm. Cắt dây từ cây mẹ 30-40 ngày tuổi để đảm bảo sức sống.
2. Chuẩn bị đất trồng và thiết kế luống
Đất trồng khoai lang cần tơi xốp, giàu dinh dưỡng, không bị ngập úng.
- Dọn dẹp: Loại bỏ cỏ dại, tàn dư thực vật, cày xới đất sâu 20-30 cm để đất thông thoáng.
- Cải tạo đất: Bón lót 2-3 tấn phân chuồng hoai mục/ha kết hợp 200-300 kg vôi bột/ha để khử phèn, diệt mầm bệnh. Phơi đất 7-10 ngày trước khi lên luống.
- Lên luống: Luống cao 25-30 cm, rộng 80-100 cm, rãnh rộng 30 cm, đảm bảo thoát nước tốt. Mật độ trồng khoảng 30.000-40.000 dây/ha.
3. Trồng dây giống
Thời điểm trồng tốt nhất là đầu mùa mưa (tháng 5-6) hoặc cuối mùa mưa (tháng 9-10) để cây tận dụng nước tự nhiên.
- Cắt dây giống thành đoạn dài 25-30 cm, giữ 3-4 mắt lá, loại bỏ lá dưới cùng để tránh thối.
- Cắm dây xuống luống sâu 5-7 cm, nghiêng 45 độ, cách nhau 20-25 cm, mỗi luống 2 hàng.
- Tưới nước ngay sau khi trồng (10-15 lít/m²) để đất ẩm, giúp dây nhanh bén rễ.
4. Chăm sóc cây khoai lang qua các giai đoạn
Chăm sóc đúng cách giúp cây phát triển khỏe, củ to đều.
- Tưới nước:
- Giai đoạn đầu (1-30 ngày): Tưới 2-3 ngày/lần, 5-10 lít/m², giữ đất ẩm nhưng không úng.
- Giai đoạn phát triển củ (30-90 ngày): Tưới 5-7 ngày/lần, 10-15 lít/m², giảm tưới khi gần thu hoạch để củ chắc.
- Bón phân:
- Bón lót: 500-700 kg NPK 5-10-3/ha trước khi trồng.
- Bón thúc lần 1 (15-20 ngày sau trồng): 100-150 kg urê/ha + 100 kg kali/ha, rải cách gốc 10-15 cm, tưới nước sau bón.
- Bón thúc lần 2 (40-50 ngày sau trồng): 150-200 kg NPK 10-5-10/ha để củ phát triển.
- Làm cỏ và vun luống:
- Làm cỏ 2-3 lần (10, 25, 40 ngày sau trồng) để tránh cạnh tranh dinh dưỡng.
- Vun luống nhẹ vào lần bón thúc để củ phát triển tốt, không làm đứt rễ.
Xem thêm: Hướng dẫn kỹ thuật trồng và chăm sóc cây khoai lang
5. Thu hoạch và bảo quản củ
Thu hoạch khi lá bắt đầu vàng (90-150 ngày tùy giống), chọn ngày nắng ráo.
- Dùng cuốc đào nhẹ, tránh làm trầy củ, thu hoạch toàn bộ trong 1-2 ngày.
- Phân loại củ, để nơi khô ráo 3-5 ngày cho vỏ cứng, bảo quản ở nơi thoáng mát, nhiệt độ 12-15°C, độ ẩm 80-85%, tránh ánh nắng trực tiếp.
III. Lợi ích của kỹ thuật trồng khoai lang hiệu quả
- Năng suất cao: Đạt 20-30 tấn/ha nếu chăm sóc tốt, cao gấp 1.5-2 lần so với cách trồng truyền thống.
- Củ to đều: Củ đồng đều, trọng lượng 200-500g/củ, đáp ứng nhu cầu thị trường.
- Kinh tế bền vững: Chi phí đầu tư thấp, thời gian sinh trưởng ngắn, lợi nhuận ổn định.
- Lợi ích sinh thái: Khoai lang cải tạo đất, giảm cỏ dại, phù hợp luân canh.
Xem thêm: Cách trồng khoai lang trong chậu để lấy củ to ngon tại nhà
IV. Lưu ý quan trọng khi trồng khoai lang
- Thời điểm trồng: Tránh trồng vào mùa mưa lớn để hạn chế úng và sâu bệnh.
- Quản lý nước: Không để luống ngập quá 5 cm, đặc biệt giai đoạn hình thành củ.
- Hạn chế hóa chất: Dùng phân hữu cơ và thuốc sinh học để đảm bảo an toàn thực phẩm.
- Theo dõi định kỳ: Kiểm tra cây 1-2 lần/tuần để phát hiện sớm sâu bệnh như sùng khoai, bệnh thối củ.
Câu hỏi thường gặp (FAQ)
1. Bệnh nứt thân xì mủ có lây sang cây khác không?
Có, nấm và vi khuẩn có thể lây qua nước, đất hoặc dụng cụ, đặc biệt sang cam, bưởi nếu trồng gần.
2. Làm sao biết cây chanh bị nứt thân xì mủ hay tổn thương cơ học?
Nếu vết nứt có mủ vàng/nâu, mùi hôi và lan rộng, đó là dấu hiệu bệnh, còn tổn thương cơ học không tiết mủ lâu dài.
3. Có cách nào chữa bệnh tự nhiên không?
Có, dùng Trichoderma, quét vôi hoặc sơn bảo vệ là các cách an toàn, hiệu quả.
Kết luận
Trồng khoai lang không chỉ là một giải pháp kinh tế hiệu quả mà còn góp phần đảm bảo an ninh lương thực. Bài viết này, N2 Agro đã cung cấp đầy đủ thông tin từ chọn giống, chuẩn bị đất, chăm sóc khoa học đến thu hoạch đúng cách, giúp bạn tối ưu hóa năng suất và chất lượng củ. Hãy bắt đầu từ những bước nhỏ, kiên trì thực hiện để biến ruộng khoai thành nguồn thu nhập bền vững. Chúc bạn thành công với vụ khoai lang của mình!
Xem thêm tại Website N2 Agro.
