Sầu riêng là loại cây ăn quả có giá trị kinh tế cao, đặc biệt được ưa chuộng tại Việt Nam nhờ hương vị độc đáo và tiềm năng xuất khẩu. Giai đoạn ra hoa và đậu trái là thời điểm quyết định năng suất và chất lượng của vụ mùa, đòi hỏi sự chăm sóc kỹ lưỡng để đảm bảo hoa nở đều, đậu trái tốt và trái phát triển khỏe mạnh. Việc áp dụng kỹ thuật chăm sóc đúng cách trong giai đoạn này không chỉ giúp tăng tỷ lệ đậu trái mà còn nâng cao giá trị thương phẩm. Bài viết này N2 Agro sẽ hướng dẫn chi tiết về đặc điểm giai đoạn ra hoa đậu trái, các bước chăm sóc và những lưu ý cần thiết để đạt hiệu quả tối ưu.
I. Đặc điểm giai đoạn ra hoa đậu trái của sầu riêng
Sầu riêng (Durio zibethinus) thường ra hoa từ tháng 1-3 (chính vụ) hoặc tháng 9-10 (nghịch vụ), tùy kỹ thuật xử lý. Giai đoạn từ ra hoa đến đậu trái kéo dài 20-30 ngày, sau đó trái phát triển trong 90-120 ngày trước khi chín.
- Ra hoa: Hoa mọc thành chùm, màu trắng, nở ban đêm, thụ phấn tự nhiên nhờ dơi, ong hoặc gió.
- Đậu trái: Sau thụ phấn, hoa cái phát triển thành trái non (dài 1-2 cm) trong 7-10 ngày, dễ rụng nếu thiếu dinh dưỡng hoặc điều kiện bất lợi.
- Yêu cầu:
- Nhiệt độ: 25-32°C, tránh lạnh dưới 20°C.
- Độ ẩm: 60-80%, không quá khô hoặc úng nước.
- Dinh dưỡng: Đủ lân, kali, canxi để hoa nở và trái đậu tốt.
II. Kỹ thuật chăm sóc sầu riêng giai đoạn ra hoa đậu trái
Để đảm bảo cây sầu riêng ra hoa đều và đậu trái thành công, cần thực hiện các bước sau:
1. Chuẩn bị trước khi ra hoa
- Dinh dưỡng:
- Bón 1-2 kg NPK (10-20-20)/cây + 0,5 kg kali clorua/cây 20-30 ngày trước khi hoa nở để tích lũy năng lượng.
- Phun phân bón lá chứa lân cao (10-30-10) 2 lần, cách nhau 7 ngày, giúp cây khỏe, mầm hoa phát triển.
- Tạo khô hạn: Ngừng tưới nước 20-30 ngày (nếu xử lý nghịch vụ) để kích thích phân hóa mầm hoa, phủ bạt quanh gốc nếu mưa.
- Tỉa cành: Loại bỏ cành yếu, cành sâu bệnh để tán thông thoáng, tập trung dinh dưỡng cho hoa.
2. Hỗ trợ ra hoa và thụ phấn
- Kích thích hoa nở:
- Sau khô hạn, tưới nước trở lại (20-30 lít/cây, 3-4 ngày/lần) để hoa bung đều.
- Phun Paclobutrazol (1-2 g/cây, pha 10-15 lít nước) hoặc Gibberellin (1 g/lít nước) nếu hoa chậm nở.
- Thụ phấn bổ sung:
- Nếu ít côn trùng (dơi, ong), dùng cọ mềm lấy phấn hoa đực bôi lên nhụy hoa cái vào ban đêm (20-22h).
- Phun Cytokinin (1-2 ml/lít nước) lên chùm hoa để tăng tỷ lệ đậu trái.
- Tỉa hoa: Giữ 2-3 hoa khỏe/chùm, loại bỏ hoa nhỏ, dị dạng để giảm cạnh tranh dinh dưỡng.
3. Chăm sóc giai đoạn đậu trái
- Bón phân:
- Khi trái non xuất hiện (7-10 ngày sau thụ phấn): Bón 0,5-1 kg NPK (15-10-20)/cây + 0,3 kg canxi nitrat/cây để trái phát triển khỏe.
- Phun phân bón lá chứa kali và canxi (0-10-30 + Ca) 2 lần, cách nhau 10 ngày, giúp trái chắc, ít rụng.
- Tưới nước:
- Tưới 30-40 lít/cây, 3-4 ngày/lần, giữ đất ẩm 60-70%.
- Tránh tưới trực tiếp lên hoa và trái non để hạn chế nấm bệnh.
- Chống rụng trái non: Phun NAA (Naphthaleneacetic acid, 1-2 ml/lít nước) hoặc Borax (2 g/lít nước) 1-2 lần khi trái dài 2-5 cm.
4. Phòng trừ sâu bệnh
- Sâu đục hoa/trái:
- Triệu chứng: Hoa rụng, trái non có lỗ đục, thối ruột.
- Phòng trừ: Phun Spinosad (1-2 ml/lít nước) hoặc bọc trái bằng túi nilon khi trái dài 5-10 cm.
- Bệnh nấm trái (Phytophthora):
- Triệu chứng: Trái non thối đen, rụng sớm.
- Phòng trừ: Phun Mancozeb (2-3 g/lít nước) hoặc Metalaxyl (2 g/lít nước) lên chùm hoa và trái.
- Rệp sáp:
- Triệu chứng: Hoa và trái có lớp trắng, chậm lớn.
- Phòng trừ: Phun dầu khoáng (5 ml/lít nước) hoặc Imidacloprid (1-2 ml/lít nước).
5. Quản lý tán và trái
- Tỉa trái: Khi trái dài 5-10 cm, giữ 10-15 trái/cây (tùy sức cây), loại bỏ trái nhỏ, dị dạng để tập trung dinh dưỡng.
- Chống gãy cành: Dùng dây hoặc cọc chống đỡ cành mang nhiều trái (trên 5-7 kg) để tránh gãy do gió.
- Che chắn: Che lưới cho hoa và trái non trong mùa mưa để giảm độ ẩm, hạn chế nấm bệnh.
III. Lợi ích của việc chăm sóc đúng cách giai đoạn ra hoa đậu trái
- Tăng tỷ lệ đậu trái: Đạt 70-90% nếu thụ phấn và dinh dưỡng tốt, giảm rụng hoa/trái non.
- Chất lượng trái cao: Trái to (3-5 kg), cơm dày, hạt lép, đáp ứng tiêu chuẩn thị trường.
- Năng suất ổn định: Đảm bảo 20-30 tấn/ha, tối ưu hóa lợi nhuận.
- Bảo vệ cây mẹ: Giảm stress cho cây, duy trì sức khỏe cho các vụ sau.
IV. Bí quyết chăm sóc sầu riêng giai đoạn ra hoa đậu trái
Thời điểm chính xác: Theo dõi mầm hoa (nhỏ như hạt gạo) để bón phân, tưới nước đúng lúc.
Cân đối dinh dưỡng: Tăng kali, lân, giảm đạm để hoa nở đều, trái đậu tốt, không mọc chồi non.
Kiểm soát độ ẩm: Giữ đất ẩm vừa phải, tránh khô hạn hoặc ngập úng làm rụng hoa/trái.
Quan sát thường xuyên: Kiểm tra hoa, trái 7-10 ngày/lần để phát hiện sớm sâu bệnh và xử lý kịp thời.
V. Lưu ý khi chăm sóc sầu riêng giai đoạn ra hoa đậu trái
- Không bón phân quá mức: Dư đạm làm hoa rụng, dư nước gây thối rễ, cần bón đúng liều lượng.
- Tránh phun thuốc lúc hoa nở: Chỉ phun trước hoặc sau khi hoa nở để không ảnh hưởng thụ phấn.
- Thời tiết bất lợi: Che mưa, chống gió mạnh bằng lưới hoặc cọc để bảo vệ hoa và trái non.
- An toàn hóa chất: Sử dụng thuốc trừ sâu/bệnh đúng liều, cách ly 10-14 ngày trước thu hoạch để đảm bảo an toàn thực phẩm.
Câu hỏi thường gặp (FAQ)
1. Tại sao sầu riêng ra hoa nhiều nhưng không đậu trái?
Có thể do thiếu thụ phấn, thiếu dinh dưỡng (kali, lân) hoặc thời tiết xấu (mưa, lạnh), cần hỗ trợ thụ phấn và bón phân kịp thời.
2. Làm sao biết sầu riêng đậu trái thành công?
Hoa cái khô dần, xuất hiện trái non (1-2 cm) sau 7-10 ngày thụ phấn là dấu hiệu đậu trái thành công.
3. Có cách nào tự nhiên tăng đậu trái không?
Có, thụ phấn thủ công, bón phân hữu cơ và giữ độ ẩm ổn định giúp tăng tỷ lệ đậu trái mà không cần hóa chất.
Kết luận
Kỹ thuật chăm sóc sầu riêng giai đoạn ra hoa đậu trái là yếu tố then chốt để đảm bảo vụ mùa năng suất cao, trái chất lượng tốt và giá trị kinh tế tối ưu. Từ chuẩn bị dinh dưỡng, hỗ trợ thụ phấn, bón phân, tưới nước đến phòng trừ sâu bệnh, mỗi bước đều đòi hỏi sự tỉ mỉ và hiểu biết về sinh lý cây. Người trồng cần áp dụng linh hoạt theo giống, thời tiết và điều kiện vườn để đạt hiệu quả cao nhất. Với sự kiên trì và kỹ thuật đúng đắn, bạn có thể giúp cây sầu riêng ra hoa đều, đậu trái tốt, mang lại vụ mùa thành công. Chúc bạn thành công với kỹ thuật chăm sóc sầu riêng giai đoạn ra hoa đậu trái!
