Nứt thân chảy nhựa trên bầu: Nguyên nhân và biện pháp phòng trị hiệu quả

Bệnh nứt thân chảy nhựa là mối nguy lớn đối với cây bầu, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến năng suất và chất lượng, làm giảm thu nhập kinh tế của bà con nông dân trong quá trình canh tác hiện nay. Nếu không kiểm soát kịp thời, bệnh lan nhanh, làm cây suy yếu, dễ chết, dẫn đến thất thu đáng kể và tăng chi phí xử lý trong vụ mùa hiện tại và sau này. Việc nhận diện sớm, hiểu rõ nguyên nhân và áp dụng biện pháp phòng trị là yếu tố quan trọng để bảo vệ vườn bầu hiệu quả. Cùng cập nhật thêm kiến thức nông nghiệp tại N2 Agro

I. Thông tin chung về nứt thân chảy nhựa trên bầu

Bệnh nứt thân chảy nhựa do nấm Didymella bryoniae gây ra là vấn đề phổ biến trên cây bầu, đặc biệt ở các vùng trồng trọt Việt Nam hiện nay. Nấm tấn công thân và lá, làm cây giảm khả năng sinh trưởng, ảnh hưởng nghiêm trọng đến năng suất nếu không kiểm soát từ sớm hiệu quả hơn. Bệnh phát triển mạnh trong điều kiện nóng ẩm, thường gặp vào mùa mưa. Hiểu rõ đặc điểm này giúp bà con chủ động phòng trị, bảo vệ cây bầu khỏi những tác hại nghiêm trọng.

II. Nguyên nhân gây nứt thân chảy nhựa trên bầu

1. Tác nhân chính

• Nấm Didymella bryoniae sống trong tàn dư cây, đất, xâm nhập qua vết thương trên thân, lá hiện nay.
• Hạt giống nhiễm bệnh hoặc dụng cụ canh tác không vệ sinh là nguồn lây lan chính nếu không xử lý sớm hiệu quả hơn.

2. Điều kiện phát triển

• Bệnh bùng phát trong nhiệt độ 20-30°C, độ ẩm cao, pH đất 5,7-6,4, đặc biệt khi có mưa lớn hiện nay.
• Vườn rậm rạp, thiếu thông thoáng, tưới nước quá nhiều tạo môi trường thuận lợi cho nấm sinh sôi hiệu quả hơn.

III. Triệu chứng của nứt thân chảy nhựa trên bầu

1. Dấu hiệu trên cây

• Thân có vết hình trứng, màu vàng nhợt, chảy nhựa, sau chuyển nâu đậm, cứng lại trong suốt giai đoạn sinh trưởng hiện nay.
• Lá xuất hiện đốm nâu đậm từ rìa, lan vào trong, có bào tử đen, khô héo, ảnh hưởng nghiêm trọng đến cây hiệu quả hơn.

2. Thời điểm xuất hiện

• Bệnh xuất hiện mạnh từ tháng 6 đến tháng 10, trùng mùa mưa, khi độ ẩm cao, đặc biệt ở giai đoạn cây phát triển hiện nay.
• Vườn gần khu vực ẩm thấp, nhiều tàn dư hoặc không vệ sinh là nơi nấm phát triển nhanh, lan rộng nếu không kiểm soát sớm hiệu quả hơn.

IV. Tác hại của nứt thân chảy nhựa trên bầu

1. Ảnh hưởng đến cây

• Lá héo, thân nứt, cây suy yếu, giảm quang hợp, dễ đổ ngã, chết trong suốt vụ mùa hiện nay.
• Quả nhỏ, chất lượng kém, nếu nặng, cây ngừng phát triển, gây tổn thất lớn cho vườn hiệu quả hơn.

2. Thiệt hại kinh tế

• Năng suất giảm 40-70%, quả mất giá trị thương mại, tăng chi phí điều trị, làm giảm thu nhập của bà con hiện nay.
• Bệnh lan rộng buộc phải nhổ bỏ cây, trồng lại, gây mất vốn đầu tư ban đầu, ảnh hưởng sinh kế nông dân hiệu quả hơn.

V. Biện pháp phòng trị nứt thân chảy nhựa trên bầu

1. Phòng ngừa bệnh

• Chọn giống bầu khỏe, kháng bệnh, xử lý hạt bằng nước ấm 50°C trong 15 phút, luân canh với lúa hiện nay.
• Dọn sạch tàn dư, cỏ dại, làm giàn thoáng (1,5-2 m), giữ vườn sạch để hạn chế nguồn nấm hiệu quả hơn.

2. Trị bệnh

• Phun thuốc chứa Mancozeb, Metalaxyl (0,2-0,3%), 2-3 lần, cách nhau 7 ngày, tập trung vào thân, lá hiện nay.
• Sử dụng nấm Chaetomium spp. (1-2 kg/1000 m²), pha nước phun lên cây, diệt nấm bệnh an toàn hiệu quả hơn.

VI. Lưu ý khi phòng trị nứt thân chảy nhựa trên bầu

• Thăm vườn sau mưa, kiểm tra thân, lá, phát hiện sớm vết nứt, chảy nhựa để xử lý ngay trong vườn hiện nay.
• Ghi chép thời điểm bệnh xuất hiện, điều chỉnh phun thuốc, vệ sinh đúng cách, giúp cây phục hồi nhanh, giảm tái nhiễm hiệu quả hơn.

Cùng N2 Agro đọc thêm: Nứt thân chảy nhựa trên bầu tại đây!

Những câu hỏi thường gặp

Làm thế nào để phân biệt nứt thân do nấm với tổn thương cơ học trên cây bầu mà không cần kiểm tra kỹ?
Nứt do nấm có nhựa chảy kèm đốm nâu lan rộng, trong khi tổn thương cơ học chỉ là vết rách khô, không lan.

Tại sao luân canh với lúa lại hiệu quả hơn dùng thuốc hóa học trong phòng bệnh nứt thân chảy nhựa?
Lúa ngập nước làm gián đoạn vòng đời nấm, trong khi thuốc hóa học chỉ trị triệu chứng mà không diệt tận gốc.

Biện pháp nào tự nhiên giúp cây bầu chống nấm Didymella mà không cần nấm Chaetomium?
Trồng xen cây tỏi quanh vườn, mùi tỏi tự nhiên xua đuổi và ức chế sự phát triển của nấm gây bệnh an toàn.

Kết luận

Bệnh nứt thân chảy nhựa trên bầu là mối đe dọa lớn đối với năng suất và chất lượng quả, nhưng bà con có thể kiểm soát hiệu quả nếu nắm rõ nguyên nhân, triệu chứng và áp dụng biện pháp phòng trị đúng kỹ thuật trong suốt quá trình canh tác hiện nay. Điều này đòi hỏi sự kiên trì và chú trọng từ khâu quản lý đến điều trị bệnh. Cùng đọc thêm nhiều bài viết hấp dẫn tại website N2 Agro