Sâu đục thân hại bắp – Cách phòng trừ hiệu quả

Sâu đục thân là một trong những loài sâu hại nguy hiểm nhất trên cây bắp, gây thiệt hại nghiêm trọng đến năng suất và chất lượng hạt. Chúng tấn công vào thân cây, làm cây suy yếu và đổ ngã. Cùng cập nhật kiến thức nông nghiệp mới nhất tại N2 Agro

I. Thông tin chung

II. Đặc điểm sinh học và nhận diện

1. Đặc điểm sinh học

• Sâu đục thân đẻ trứng màu trắng nhạt, tập trung theo từng nhóm lớn, thời gian nở trứng kéo dài từ 4 – 7 ngày.
• Giai đoạn nhộng kéo dài trong khoảng 7 – 12 ngày, có kích thước trung bình từ 15 – 19mm, sống chủ yếu ở phần thân cây.
• Sâu non có thân trắng sữa, phần đầu nâu đen, trên đốt bụng có 6 đốm đen tròn đặc trưng, giúp dễ dàng phân biệt với các loài sâu hại khác.
• Bướm trưởng thành có cánh trước màu vàng, trên cánh có sọc nâu gãy khúc, thời gian sống của bướm có thể kéo dài đến 100 ngày.

2. Phân biệt sâu đục thân với các loài côn trùng khác

• Sâu đục thân thường bị nhầm lẫn với sâu keo mùa thu do cả hai đều tấn công thân cây bắp, nhưng sâu đục thân có các đốm đen đặc trưng trên thân.
• Khác với sâu xanh da láng thường chỉ ăn lá, sâu đục thân chủ yếu phá hại phần lõi thân cây, gây mất khả năng sinh trưởng của cây.
• Bướm trưởng thành có kích thước nhỏ hơn bướm của sâu xám, đặc điểm cánh màu vàng sọc nâu giúp phân biệt rõ ràng.

III. Tác hại của sâu đục thân đối với cây bắp

1. Đổ ngã và chết cây

• Sâu tấn công trực tiếp vào lõi thân cây, tạo thành các đường đục lớn, làm mất đi khả năng hấp thụ dinh dưỡng và nước, khiến cây dễ dàng gãy đổ.
• Khi bị xâm nhập nặng, cây có thể chết hoàn toàn, gây tổn thất lớn đến sản lượng thu hoạch, đặc biệt trong giai đoạn cây bắp đang phát triển mạnh.

2. Giảm năng suất cây trồng

• Sâu đục vào phần thân chính, làm giảm sự vận chuyển chất dinh dưỡng, khiến cây còi cọc, lá héo nhanh chóng, ảnh hưởng đến kích thước bắp và số hạt trên bắp.
• Khi bị sâu đục thân tấn công, năng suất bắp có thể giảm đến 50%, gây thiệt hại kinh tế nghiêm trọng cho người trồng.

3. Thiệt hại kinh tế

• Sâu đục thân gây ảnh hưởng nặng nề khi cây bắp trổ cờ, làm giảm số lượng hạt và chất lượng bắp thu hoạch.
• Việc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật không hợp lý có thể làm tăng chi phí sản xuất mà không mang lại hiệu quả phòng trừ cao nếu không kiểm soát đúng thời điểm.

IV. Biện pháp phòng trừ và kiểm soát sâu đục thân

1. Biện pháp canh tác

• Sử dụng giống kháng sâu, luân canh cây trồng để hạn chế nguồn thức ăn của sâu đục thân.
• Diệt nhộng từ giai đoạn làm đất bằng cách phơi ải đất, tiêu diệt các ổ trứng và ấu trùng trước khi chúng gây hại.
• Bón phân cân đối, tránh bón quá nhiều phân đạm, giúp cây phát triển khỏe mạnh và tăng sức chống chịu với sâu bệnh.

2. Biện pháp vật lý

• Kiểm tra đồng ruộng thường xuyên, phát hiện sớm dấu hiệu của sâu để có biện pháp xử lý kịp thời.

• Cắt bỏ và tiêu hủy các cây bị sâu hại nặng, tránh lây lan sang diện tích trồng khác.
• Sử dụng bẫy pheromone để thu hút bướm trưởng thành, hạn chế mật độ sinh sản của sâu đục thân.

3. Biện pháp hóa học

• Sử dụng thuốc bảo vệ thực vật chứa Chlorantraniliprole, ưu tiên các loại có tác động sinh học để giảm thiểu ảnh hưởng đến môi trường.
• Phun thuốc vào giai đoạn sâu non mới nở để đạt hiệu quả cao nhất, tránh lạm dụng thuốc gây nhờn thuốc và ô nhiễm môi trường.

Cùng N2 Agro đọc thêm: Sâu đục thân hại bắp tại đây!

V. Lưu ý khi phòng trừ sâu đục thân hại bắp

1. Theo dõi mật độ sâu hại định kỳ

• Sâu đục thân có thể sinh sản nhanh trong điều kiện thuận lợi. Cần kiểm tra mật độ sâu định kỳ để có biện pháp xử lý kịp thời, tránh bùng phát mạnh.
• Quan sát cả bướm trưởng thành để ước tính đợt sinh sản mới. Việc này giúp xác định thời điểm phun thuốc hoặc thả thiên địch đúng giai đoạn sâu non nở.

2. Kiểm soát cỏ dại trong ruộng bắp

• Cỏ dại là nơi trú ẩn và sinh sản của sâu đục thân trước khi tấn công cây trồng. Giữ ruộng bắp sạch cỏ giúp giảm nguy cơ lây lan dịch hại và cạnh tranh dinh dưỡng.
• Cắt cỏ dại trước khi chúng ra hoa kết hạt để hạn chế tái sinh. Nên kết hợp biện pháp cơ giới và hóa học hợp lý để đạt hiệu quả tối đa.

3. Chọn giống bắp kháng sâu phù hợp

• Các giống bắp có tính kháng sâu đục thân sẽ hạn chế thiệt hại. Nên chọn giống được lai tạo có đặc điểm chống chịu tốt với sâu bệnh trong khu vực canh tác.
• Sử dụng giống chất lượng cao giúp cây bắp khỏe mạnh hơn. Điều này không chỉ giảm mật độ sâu mà còn giúp cây sinh trưởng tốt, cho năng suất cao.

4. Bảo vệ hệ sinh thái thiên địch

• Duy trì cân bằng hệ sinh thái giúp kiểm soát sâu đục thân tự nhiên. Các loài thiên địch như chim, bọ rùa, và kiến có vai trò quan trọng trong việc tiêu diệt sâu non.
• Hạn chế sử dụng thuốc hóa học phổ rộng để tránh tiêu diệt thiên địch. Thay vào đó, sử dụng biện pháp sinh học giúp bảo vệ đa dạng sinh học trên đồng ruộng.

5. Lập kế hoạch phun thuốc theo điều kiện thời tiết

• Tránh phun thuốc vào những ngày mưa hoặc khi độ ẩm không khí cao. Điều này có thể làm giảm hiệu quả của thuốc và gây lãng phí chi phí sản xuất.
• Phun thuốc vào buổi sáng sớm hoặc chiều mát để hạn chế bay hơi. Điều kiện thời tiết thuận lợi giúp thuốc bám dính tốt hơn và đạt hiệu quả kiểm soát cao.

Những câu hỏi thường gặp

Sâu đục thân có ảnh hưởng đến các loại cây trồng khác ngoài bắp không?
Ngoài cây bắp, sâu đục thân còn gây hại trên nhiều loại cây trồng khác như lúa, mía và một số cây họ hòa thảo khác. Chúng có thể làm giảm năng suất và chất lượng cây trồng, đặc biệt trong các vùng canh tác lớn.

Có biện pháp sinh học nào thay thế thuốc hóa học để kiểm soát sâu đục thân không?
Hoàn toàn có thể áp dụng các biện pháp sinh học như thả ong ký sinh (Trichogramma), sử dụng vi khuẩn Bacillus thuringiensis (Bt) hoặc ứng dụng nấm ký sinh để kiểm soát sâu đục thân mà không gây hại cho môi trường.

Sâu đục thân có phát triển mạnh hơn trong điều kiện thời tiết nào?
Sâu đục thân thường bùng phát mạnh trong điều kiện thời tiết ấm áp và độ ẩm cao. Mùa mưa hoặc giai đoạn thời tiết thay đổi thất thường là thời điểm thuận lợi để sâu sinh sôi, do đó cần tăng cường các biện pháp kiểm soát vào các thời điểm này.

Kết luận

Sâu đục thân là mối đe dọa nghiêm trọng đối với cây bắp, gây thiệt hại lớn về sản lượng và chất lượng nông sản. Việc áp dụng các biện pháp phòng trừ tổng hợp sẽ giúp bà con kiểm soát sâu hiệu quả, bảo vệ mùa màng và tối ưu hóa lợi nhuận. Cùng đọc thêm bài viết hấp dẫn tại website N2 Agro