Sâu keo mùa thu là một sâu hại đặc trưng trên các loại cây lương thực, trong đó có bắp ngô. Sâu cắn phá gây ảnh hưởng lớn đến quá trình quang hợp, sinh trưởng và phát triển của cây bắp. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp thông tin chi tiết về đặc điểm, tác hại và cách phòng trừ sâu keo mùa thu hiệu quả để bảo vệ cây trồng. Cùng cập nhật kiến thức mới nhất tại N2 Agro
I. Thông tin chung về sâu keo mùa thu
| Tiêu chí | Thông tin |
| Tên thường gọi | Sâu keo, sâu keo mùa thu |
| Tên khoa học | Spodoptera frugiperda |
| Gây hại trên cây trồng | Bắp, lúa nước,… |
II. Đặc điểm của sâu keo mùa thu hại cây bắp
1. Hình dạng sâu non
Sâu keo có màu nâu, đen xám hoặc vàng nâu, thân dài 30-35 mm, với hai đường sáng dọc thân, nhiều chấm bi và bốn chấm đối xứng ở đuôi.
Đầu sâu màu đen, có dấu chữ Y ngược đặc trưng, miệng nhai khỏe, giúp chúng dễ dàng cắn phá lá và các bộ phận mềm của cây bắp.
Cơ thể mềm, không lông, di chuyển nhanh, thường cuộn tròn khi bị chạm vào, thích ẩn trong lá non hoặc bông bắp
2. Đặc điểm trưởng thành
Con trưởng thành là bướm, màu nâu xám pha trắng, chiều dài 14-18 mm, sải cánh 35-38 mm, hoạt động mạnh vào ban đêm.
Bướm đẻ trứng thành nhóm (100-200 trứng), màu vàng trắng, thường trên mặt dưới lá, nở sau 2-4 ngày trong điều kiện ấm ẩm.
Chúng bị thu hút bởi mùi cây bắp non, bay xa hàng kilômét để tìm nơi đẻ trứng, gây lây lan nhanh trong mùa mưa.
3. Phân biệt sâu keo mùa thu với các loại sâu khác
Sâu keo mùa thu: Màu nâu, có chấm đối xứng ở đuôi, chữ Y ngược trên đầu.
Sâu xanh: Màu xanh lá, không có dấu hiệu đặc trưng, cắn phá mạnh bắp cải.
Sâu khoang: Cơ thể có sọc ngang rõ rệt, ăn lá rộng hơn
III. Tác hại của sâu keo mùa thu đối với cây bắp
1. Ảnh hưởng đến quang hợp
Sâu non cắn phá biểu bì lá, tạo lỗ thủng và vết rách lớn, làm suy giảm diện tích quang hợp, khiến cây thiếu năng lượng để phát triển.
Lá bị hư hại nghiêm trọng, quá trình tổng hợp chất hữu cơ bị hạn chế, dẫn đến cây còi cọc, sinh trưởng chậm, dễ bị gió làm gãy.
Nếu tấn công sớm (giai đoạn 3-5 lá), cây bắp có thể mất hoàn toàn khả năng phát triển bông, gây thiệt hại toàn bộ vụ mùa
2. Năng suất thấp
Sâu keo ăn lá, bông và lõi bắp, khiến cây xơ xác, không đủ sức nuôi hạt, dẫn đến bắp nhỏ, hạt lép, sản lượng giảm 30-70%.
Cây bị tấn công liên tục trở nên suy yếu, dễ mắc thêm bệnh khác như thối bông, làm giảm chất lượng ngô khi thu hoạch.
Ở mật độ cao (10-15 con/cây), sâu có thể phá hủy toàn bộ ruộng bắp trong vòng 7-10 ngày nếu không kiểm soát kịp thời.
3. Không thể tiêu thụ
Khi sâu tấn công vào giai đoạn tạo bắp, chúng đục lõi và hạt, để lại phân và vết cắn, khiến bắp mất giá trị thương phẩm.
Hạt bị hư hỏng có mùi hôi, dễ bị nấm mốc xâm nhập, khó bán ra thị trường, gây thiệt hại kinh tế nghiêm trọng cho nông dân.
Bắp bị sâu phá ở mức độ nặng thường không thể dùng làm thức ăn chăn nuôi, buộc phải tiêu hủy, làm tăng chi phí xử lý.
IV. Biện pháp phòng trừ và kiểm soát sâu keo mùa thu hại cây bắp
1. Biện pháp phòng ngừa
Chọn giống bắp kháng sâu như DK 9955, CP 501S, có sức chống chịu tốt, ít bị sâu keo tấn công, đảm bảo cây phát triển khỏe mạnh.
Cày bừa kỹ đất trước khi trồng, loại bỏ cỏ dại và tàn dư cây vụ trước để tiêu diệt trứng và ấu trùng sâu keo ẩn trong đất.
Sử dụng bẫy chua ngọt (nước đường + giấm + rượu) đặt quanh ruộng, kiểm tra hàng ngày để phát hiện và dẫn dụ bướm trưởng thành.
2. Biện pháp điều trị
Phun thuốc chứa hoạt chất Cypermethrin hoặc Spinosad (20-25 ml/8 lít nước), phun đều vào sáng sớm hoặc chiều mát khi sâu còn nhỏ (tuổi 1-2).
Kết hợp bón phân NPK (15-15-15) liều 200-300 g/cây ở giai đoạn 20-30 ngày để tăng sức đề kháng, giúp cây phục hồi sau khi bị hại.
Dùng bẫy đèn UV hoặc bẫy pheromone đặt cách ruộng 50 m để bắt bướm trưởng thành, giảm lượng trứng đẻ trên cây bắp
V. Lưu ý khi kiểm soát sâu keo mùa thu
1. Theo dõi và phát hiện sớm
Kiểm tra ruộng bắp hàng ngày vào mùa mưa (tháng 8-10), tập trung vào lá non và bông, nơi sâu keo thường xuất hiện đầu tiên.
Quan sát dấu hiệu như phân sâu (hạt nhỏ màu đen) hoặc lỗ thủng trên lá để phát hiện sớm, xử lý trước khi sâu lan rộng ra ruộng.
2. Quản lý ruộng và dụng cụ
Tránh tưới nước quá nhiều vào buổi tối, giữ ruộng thông thoáng bằng cách tỉa lá già, giảm độ ẩm để hạn chế sâu phát triển.
Vệ sinh dụng cụ làm vườn bằng nước nóng hoặc xà phòng sau khi tiếp xúc với cây nhiễm sâu, tránh lây lan sang khu vực khác.
Cùng N2 Agro đọc thêm: Sâu keo màu thu tại đây!
Những câu hỏi thường gặp
Sâu keo mùa thu có tấn công các loại cây khác ngoài bắp không?
Có, ngoài bắp, sâu keo mùa thu (Spodoptera frugiperda) còn gây hại trên các cây như lúa, đậu tương, rau cải và một số cây họ hòa thảo khác nếu điều kiện môi trường thuận lợi.
Làm thế nào để nhận biết sâu keo mùa thu đang ở giai đoạn nào mà không cần bắt sâu?
Nếu thấy trứng nhỏ màu trắng vàng trên mặt dưới lá, đó là giai đoạn trứng; vết cắn rách lá kèm phân đen nhỏ là dấu hiệu sâu non; còn bướm bay quanh ruộng vào ban đêm cho thấy giai đoạn trưởng thành.
Có cách nào tự nhiên để ngăn sâu keo mùa thu đẻ trứng trên cây bắp không?
Trồng xen kẽ cây bạc hà hoặc húng quế quanh ruộng bắp có thể tạo mùi khó chịu, xua đuổi bướm trưởng thành, từ đó giảm khả năng chúng đẻ trứng trên cây.
Kết luận
Sâu keo mùa thu là dịch hại đáng lo ngại đối với cây bắp, gây thiệt hại nặng nề nếu không được kiểm soát kịp thời. Việc áp dụng các biện pháp phòng trừ khoa học và theo dõi sát sao sẽ giúp bà con bảo vệ cây trồng, đảm bảo năng suất và chất lượng. Cùng đọc nhiều bài viết hấp dẫn website N2 Agro
