Sầu riêng to trái cần chăm sóc thế nào?

Sầu riêng to trái, nặng 3-5 kg, không chỉ tăng giá trị xuất khẩu mà còn giúp nông dân tối ưu lợi nhuận. Để đạt được quả to, cần áp dụng kỹ thuật canh tác đúng, từ chọn giống đến bón phân, thụ phấn, và phòng sâu bệnh. Bài viết này N2 Agro cung cấp hướng dẫn chi tiết, thực tế để chăm sóc sầu riêng đạt quả to, phù hợp với vùng trồng Tiền Giang, Đắk Lắk, Lâm Đồng, Đồng Nai.

I. Tổng quan về chăm sóc sầu riêng to trái

1. Tầm quan trọng của sầu riêng to trái

• Giá trị kinh tế: Quả to (3-5 kg) đáp ứng tiêu chuẩn xuất khẩu (Trung Quốc, EU), giá bán cao hơn 20-30% so với quả nhỏ (<2 kg).
• Năng suất: Một cây sầu riêng 5-7 năm tuổi có thể cho 50-70 quả to, đạt 15-20 tấn/ha, tăng thu nhập đáng kể.
• Thị trường: Quả to, múi dày, cơm vàng óng được ưa chuộng, đặc biệt ở Tiền Giang, Đắk Lắk, nơi sầu riêng xuất khẩu chiếm 60% sản lượng (2023).

2. Giống phù hợp để đạt quả to

• Monthong: Quả 3-5 kg, cơm dày, ngọt nhẹ, phù hợp xuất khẩu, năng suất 15-20 tấn/ha.
• Ri6: Quả 2-4 kg, cơm béo, dễ đạt quả to nếu chăm sóc đúng, phổ biến ở Đồng bằng sông Cửu Long.
• Dona, D168 (giống lai): Quả 3-6 kg, năng suất cao, nhưng cần bón phân và tỉa quả kỹ để tránh quả nhỏ.
• Lưu ý: Chọn cây giống 1-2 năm tuổi từ trại uy tín, có giấy chứng nhận, rễ khỏe, không sâu bệnh.

3. Yếu tố ảnh hưởng đến quả to

• Dinh dưỡng: Thiếu kali, Bo, Zn làm quả nhỏ, méo mó. Bón thừa đạm (ure >50 kg/ha) khiến cây ra lá nhiều, quả kém phát triển.
• Thụ phấn: Thụ phấn kém (thiếu ong, mưa lớn) làm đậu quả thấp, quả nhỏ.
• Sâu bệnh: Nấm Phytophthora palmivora (thối rễ), bọ trĩ (Thrips spp.), rầy mềm (Aphis gossypii) làm cây yếu, quả không to.
• Môi trường: Đất chua (pH <5.5), ngập úng, hoặc thiếu hữu cơ (<3%) cản trở rễ hấp thụ dinh dưỡng, ảnh hưởng kích thước quả.
• Kỹ thuật: Không tỉa quả, tưới nước không đều, hoặc chăm sóc sai thời điểm làm quả nhỏ, năng suất giảm 20-30%, như ghi nhận ở Đắk Lắk (2023).

II. Hướng dẫn chăm sóc sầu riêng to trái

1. Biện pháp canh tác sầu riêng to trái

• Chọn và trồng giống:
  • Mua cây giống Monthong, Ri6, Dona từ trại có giấy chứng nhận, cây 1-2 năm tuổi, cao 50-70 cm, rễ khỏe.
  • Trồng 100-120 cây/ha, khoảng cách 8-10 m, lên luống cao 30-50 cm ở vùng thấp (Tiền Giang, Đồng Nai).
  • Xử lý đất bằng chế phẩm chứa mancozeb (2 g/kg đất) trước trồng để giảm nấm Phytophthora.
• Cải tạo đất:
  • Đo pH đất (tháng 8-9), bón vôi bột (500-1000 kg/ha) nếu pH <5.5 để giải phóng kali, Bo, Zn.
  • Bón 5-10 tấn/ha phân chuồng hoai mục (gà, bò) trước trồng (tháng 9) để tăng hữu cơ (>3%).
  • Đào mương thoát nước (rộng 50 cm, sâu 30 cm) để tránh ngập úng, đặc biệt trong mùa mưa (tháng 5-10).
• Bón phân cân đối:
  • Trước ra hoa (tháng 10-11): Bón NPK 15-5-20 (0.5 kg/cây) kết hợp kali (100 g/cây), Bo (50 g/cây), Zn (50 g/cây) để tăng đậu quả.
  • Sau đậu quả (tháng 1-2): Bón NPK 10-5-30 (0.7 kg/cây) và kali (150 g/cây) để nuôi quả to.
  • Phun phân bón lá: Phun chế phẩm chứa kali (0.2%, 200 g/200 lít nước) và Bo (0.1%, 200 g/200 lít nước) 3 lần (tháng 12-2), cách nhau 10 ngày, vào 16-18h.
  • Hạn chế ure (<30 kg/ha) từ tháng 10-4 để tránh cây ra lá non, làm thiếu dinh dưỡng cho quả.
• Thụ phấn bổ sung:
  • Đặt 2-3 tổ ong/0.4 ha (tháng 10-12) để tăng tỷ lệ đậu quả, giúp quả to, đều.
  • Thụ phấn nhân tạo: Dùng cọ mềm chuyển phấn từ hoa đực sang hoa cái (6-8h sáng), thực hiện 2-3 lần/tuần khi hoa nở rộ.
  • Trồng xen cây dẫn dụ ong (hướng dương, cúc) cách vườn 10-20 m để thu hút côn trùng.
• Tỉa hoa và quả:
  • Tỉa 30-50% hoa yếu, nhỏ (tháng 11) để cây tập trung dinh dưỡng cho hoa khỏe.
  • Tỉa quả non méo mó, nhỏ (giữ 50-70 quả/cây) sau đậu quả 30 ngày để đảm bảo quả to, nặng 3-5 kg.

2. Biện pháp sinh học

• Vi sinh vật:
  • Tưới phân hữu cơ vi sinh chứa Trichoderma spp. (200 g/200 lít nước, 5 lít/cây) vào tháng 9-10 để ức chế nấm Phytophthora, cải thiện rễ.
  • Sử dụng chế phẩm chứa Bacillus subtilis (200 ml/200 lít nước, tưới gốc) trước ra hoa (tháng 10) để hòa tan kali, Bo, Zn, tăng hấp thụ.
• Chế phẩm sinh học:
  • Phun chế phẩm chứa chitosan (250 ml/200 lít nước, 5-7 ngày/lần) từ tháng 11-2 để tăng sức đề kháng, hỗ trợ quả to.
  • Sử dụng chế phẩm chứa Beauveria bassiana (200 g/200 lít nước, phun 10-14 ngày/lần) để diệt bọ trĩ, rầy mềm, bảo vệ hoa và quả non.
• Phân hữu cơ vi sinh:
  • Bón 5-10 tấn/ha phân chuồng hoai mục kết hợp Trichoderma spp., Bacillus subtilis (tháng 9) để tăng dinh dưỡng đất, hỗ trợ rễ khỏe.

3. Biện pháp thủ công

• Kiểm tra định kỳ:
  • Thăm vườn 3-5 ngày/lần (tháng 10-4), kiểm tra lá vàng, hoa rụng, quả non méo mó để xử lý sớm.
  • Đào nhẹ quanh gốc (sâu 20 cm) để kiểm tra rễ thối, ngập úng, đặc biệt trong mùa mưa.
• Quản lý nước:
  • Tưới 50-100 lít/cây/tuần (tháng 1-4), tránh tưới quá nhiều gây ngập rễ.
  • Đảm bảo thoát nước tốt trong mùa mưa bằng mương (rộng 50 cm, sâu 30 cm).
• Che phủ hoa:
  • Dùng túi nylon che cụm hoa khi mưa lớn (tháng 10-11) để bảo vệ phấn hoa, tháo sau 2-3 ngày nắng.
• Bẫy côn trùng:
  • Đặt bẫy dính vàng (5-10 bẫy/500 m², cao 1 m) từ tháng 10-12 để bắt bọ trĩ, rầy mềm, bảo vệ hoa và quả non.
• Tỉa cành, vệ sinh vườn:
  • Tỉa cành yếu, lá già (tháng 9-10) để vườn thông thoáng, tăng hiệu quả thụ phấn.
  • Thu gom tàn dư cây, lá rụng, đốt hoặc chôn với vôi bột (1 kg/m²) để giảm nguồn nấm, côn trùng.

4. Biện pháp hóa học

• Thời điểm xử lý:
  • Phòng ngừa: Bón/phun kali, Bo, Zn trước ra hoa (tháng 10-11), định kỳ 15 ngày/lần.
  • Khắc phục: Khi quả non nhỏ, lá vàng, xử lý 2-3 lần, cách nhau 7 ngày.
• Hoạt chất:
  • Phun phân bón lá chứa kali (0.2%, 200 g/200 lít nước) và Bo (0.1%, 200 g/200 lít nước) vào tháng 12-2 để nuôi quả to.
  • Sử dụng chế phẩm chứa abamectin (0.1%, 200 ml/200 lít nước, phun chiều mát) để diệt bọ trĩ, rầy mềm.
  • Tưới chế phẩm chứa mancozeb (0.2%, 200 g/200 lít nước, 5 lít/cây) để ức chế nấm Phytophthora ở rễ.
• Lưu ý:
  • Phun ướt đều hoa, quả non, tưới thuốc gần rễ tơ, kết hợp tưới nước để thuốc thấm.
  • Luân phiên hoạt chất (abamectin tuần 1, mancozeb tuần 3) để tránh kháng thuốc.
  • Tuân thủ thời gian cách ly 7-14 ngày trước thu hoạch để đảm bảo an toàn thực phẩm.
  • Hạn chế thuốc hóa học, ưu tiên sinh học để bảo vệ đất và cây.

III. Lưu ý khi chăm sóc sầu riêng to trái

• Chọn giống đúng: Ưu tiên Monthong, Ri6 từ trại uy tín, kiểm tra giấy chứng nhận để đảm bảo quả to.
• Kiểm tra đất: Đo pH, kali, Bo, Zn trước vụ (tháng 8-9) để bón phân chính xác, tránh thiếu dinh dưỡng.
• Tỉa quả hợp lý: Giữ 50-70 quả/cây để cây tập trung dinh dưỡng, đạt quả 3-5 kg.
• Quản lý thụ phấn: Đảm bảo ong hoạt động tốt hoặc thụ phấn nhân tạo đúng thời điểm để tăng đậu quả.
• Ghi chép chi tiết: Lưu lịch bón phân, phun thuốc, tỉa quả, và năng suất để điều chỉnh kỹ thuật cho vụ sau.

Câu hỏi thường gặp (FAQ)

Làm thế nào để sầu riêng đạt quả to?

Bón NPK 10-5-30 (0.7 kg/cây), kali (150 g/cây), tỉa quả (50-70 quả/cây), và thụ phấn bổ sung bằng ong hoặc cọ mềm.

Giống nào cho sầu riêng quả to tốt nhất?

Monthong cho quả 3-5 kg, cơm dày, phù hợp xuất khẩu. Ri6 quả 2-4 kg, dễ chăm, phù hợp thị trường nội địa.

Có cần phun thuốc để quả sầu riêng to không?

Phun phân bón lá chứa kali, Bo (0.2%, 0.1%) và chế phẩm chứa abamectin để bảo vệ quả, nhưng ưu tiên biện pháp sinh học.

Xem thêm: Chăm sóc cây sầu riêng giai đoạn nuôi trái – lớn trái

Kết luận

Sầu riêng quả to (3-5 kg) là mục tiêu quan trọng để tăng giá trị xuất khẩu và lợi nhuận ở Tiền Giang, Đắk Lắk. Chọn giống Monthong, Ri6, cải tạo đất, bón phân cân đối (kali, Bo, Zn), thụ phấn bổ sung, tỉa quả hợp lý, và phòng sâu bệnh (Phytophthora palmivora, bọ trĩ) là các bước then chốt. Kết hợp biện pháp canh tác (bón phân, quản lý nước), sinh học (Trichoderma spp., Beauveria bassiana), thủ công (tỉa quả, bẫy côn trùng), và hóa học (abamectin, mancozeb) giúp đạt quả to, năng suất cao. Kiểm tra đất, ưu tiên sinh học, và quản lý vườn cẩn thận là chìa khóa để đảm bảo sầu riêng chất lượng, đáp ứng tiêu chuẩn thị trường và duy trì canh tác bền vững.

Xem thêm tại Website N2 Agro