Sâu tơ là sâu hại thường gặp trên bắp cải, gây ra thiệt hại cho năng suất và chất lượng của cây hoa màu. Cây bị sâu hại sẽ trơ trụi lá, phát triển kém, bà con trồng cải bị ảnh hưởng về mặt kinh tế. Do đó, tìm hiểu rõ về sâu tơ cũng như các biện pháp phòng trừ chúng là rất cần thiết nhằm bảo vệ mùa màng qua bài viết dưới đây. Cùng cập nhật kiến thức nông nghiệp mới nhất tại N2 Agro
I. Thông tin chung sâu tơ hại bắp cải
| Tiêu chí | Thông tin |
| Tên thường gọi | Sâu tơ, sâu dù |
| Tên khoa học | Plutella xylostella |
| Gây hại trên cây trồng | Bắp cải, cải thảo, súp lơ, su hào,… |
II. Đặc điểm của sâu tơ hại bắp cải
1. Giai đoạn trứng và sâu non
Trứng sâu tơ hình bầu dục, dẹt, màu xanh hoặc vàng nhạt, kích thước nhỏ dưới 1 mm, thường đẻ ở mặt dưới lá bắp cải.
Sâu non có đầu nâu đến vàng, thân hình ống, màu xanh hoặc vàng nhạt, dài 10-12 mm, phủ lớp lông ngắn mịn.
Sâu non di chuyển nhanh, nhả tơ trắng mỏng khi bị động, thích ẩn trong lá non hoặc giữa các lớp lá cuốn của bắp cải.
2. Giai đoạn nhộng và trưởng thành
Nhộng màu xanh vàng nhạt, dài 5-7 mm, được bao bọc bởi kén lụa trắng mỏng, thường bám ở mặt dưới lá hoặc kẽ lá.
Con trưởng thành là bướm, màu nâu xám, dài 6-8 mm, cánh trước có 3 dấu tam giác, cánh sau nhạt áp sát thân khi đậu.
Bướm hoạt động ban đêm, đẻ 50-150 trứng mỗi lần, chu kỳ sống ngắn (20-30 ngày), sinh sản mạnh trong điều kiện ấm ẩm.
3. Phân biệt sâu tơ hại bắp cải với các loại sâu khác
Sâu tơ: Nhỏ (10-12 mm), màu xanh hoặc vàng nhạt, có tơ trắng mỏng, bướm trưởng thành có dấu tam giác trên cánh.
Sâu xanh: To hơn sâu tơ, màu xanh đậm, không có tơ trắng, gây hại cả trên thân và lá.
Sâu khoang: Cơ thể có sọc ngang rõ rệt, gây hại bằng cách cắn phá mạnh bề mặt lá.
III. Biểu hiện cây bắp cải bị sâu tơ gây hại
1. Tấn công lá
Sâu non sống ở mặt dưới lá, gặm biểu bì tạo lỗ thủng nhỏ, sau lan rộng thành vết rách lớn, làm lá bắp cải bị khuyết nghiêm trọng.
Chúng nhả tơ trắng và phân hạt nhỏ màu đen trên bề mặt lá, gây mất vệ sinh và tạo điều kiện cho nấm bệnh phát triển.
Lá bị cắn phá nhiều chỉ còn lại gân, cây trơ trụi, không thể quang hợp, dẫn đến sinh trưởng kém hoặc chết non.
2. Mức độ lây lan
Khi mật độ sâu tăng cao (10-20 con/lá), toàn bộ lá bắp cải bị phá hủy trong 3-5 ngày, đặc biệt vào mùa mưa (tháng 9-11).
Sâu trưởng thành bay xa, lây lan nhanh sang các ruộng lân cận, gây thiệt hại trên diện rộng nếu không kiểm soát kịp thời.
Cây bị tấn công nặng thường cong queo, lá cuốn không chặt, dễ bị vi khuẩn xâm nhập qua các vết thương hở.
IV. Tác hại của sâu tơ đối với bắp cải
1. Giảm năng suất và chất lượng
Sâu tơ làm lá thủng lỗ, trơ trụi, giảm khả năng quang hợp, khiến cây thiếu dinh dưỡng, không thể phát triển bắp cải đầy đủ.
Cây trưởng thành bị phá hoại lá cuốn, bắp nhỏ, lỏng lẻo, chất lượng kém, không đạt tiêu chuẩn bán ra thị trường.
Năng suất giảm 50-90% nếu sâu tấn công ở giai đoạn cây 20-40 ngày tuổi, gây thiệt hại kinh tế lớn cho bà con.
2. Nguy cơ chết cây và kháng thuốc
Lá bị cắn phá toàn bộ, cây suy yếu, dễ chết nếu sâu tấn công liên tục, đặc biệt trong điều kiện thời tiết bất lợi.
Sâu tơ có khả năng kháng thuốc cao do sinh sản nhanh (3-4 thế hệ/tháng), đòi hỏi thay đổi hoạt chất thường xuyên để kiểm soát.
Tác hại nghiêm trọng có thể lên đến 99% diện tích ruộng, đe dọa toàn bộ mùa vụ nếu không có biện pháp kịp thời
V. Biện pháp phòng trừ sâu tơ hại bắp cải
1. Biện pháp phòng ngừa
Dọn sạch tàn dư cây, cỏ dại sau mỗi vụ, cày xới đất kỹ để tiêu diệt trứng và nhộng sâu tơ ẩn dưới đất hoặc lá khô.
Luân canh với cây họ đậu, hành, tỏi để phá vỡ vòng đời sâu, giảm mật độ sâu tích tụ trên ruộng bắp cải qua các mùa.
Trồng giống bắp cải kháng sâu như KK Cross, kiểm tra cây giống trước khi trồng để đảm bảo không mang mầm sâu từ vườn ươm.
2. Biện pháp điều trị
Sử dụng thuốc sinh học Bt (Bacillus thuringiensis) (15-20 g/10 lít nước), phun vào chiều mát, an toàn cho môi trường và hiệu quả với sâu non.
Phun thuốc hóa học chứa pyrethroids, neonicotinoids (20-25 ml/8 lít nước) khi sâu xuất hiện dày, lặp lại sau 7 ngày nếu cần.
Đặt bẫy đèn hoặc bẫy pheromone quanh ruộng để bắt bướm trưởng thành, giảm lượng trứng đẻ, kiểm soát sâu từ giai đoạn đầu
VI. Lưu ý trong phòng và trị sâu tơ
1. Theo dõi và phát hiện sớm
Kiểm tra ruộng bắp cải hàng ngày vào sáng sớm, quan sát mặt dưới lá để phát hiện trứng hoặc sâu non trước khi chúng lan rộng.
Ghi nhận dấu hiệu như tơ trắng, phân nhỏ trên lá để xử lý sớm, tránh để sâu phát triển đến tuổi 3-4 gây hại nặng hơn.
2. Quản lý ruộng và an toàn
Giữ ruộng thoáng khí bằng cách tỉa bớt lá già, tưới nước vừa đủ (2-3 lần/tuần), tránh ẩm ướt kéo dài tạo điều kiện cho sâu sinh sôi.
Đeo găng tay, khẩu trang khi phun thuốc, rửa sạch dụng cụ sau sử dụng để đảm bảo an toàn sức khỏe và tránh lây lan sâu.
Cùng N2 Agro đọc thêm: Sâu tơ hại bắp cải tại đây!
Những câu hỏi thường gặp
Sâu tơ có tấn công bắp cải vào mùa khô không?
Có, dù sâu tơ phát triển mạnh hơn trong mùa mưa, chúng vẫn có thể gây hại vào mùa khô nếu ruộng được tưới nước thường xuyên, tạo độ ẩm phù hợp cho trứng và sâu non sinh sôi.
Làm sao để phân biệt sâu tơ với các loại sâu khác trên bắp cải?
Sâu tơ nhỏ (10-12 mm), màu xanh hoặc vàng nhạt, có tơ trắng mỏng và dấu tam giác trên cánh bướm trưởng thành, khác với sâu xanh (to hơn, màu xanh đậm) hay sâu khoang (có sọc ngang rõ).
Có cách nào tự nhiên để giảm sâu tơ mà không dùng thuốc không?
Trồng xen cây cúc vạn thọ hoặc rắc tro gỗ lên lá bắp cải có thể xua đuổi bướm trưởng thành, hạn chế chúng đẻ trứng, đồng thời thu hút thiên địch như ong ký sinh để kiểm soát sâu non.
Kết luận
Sâu tơ là mối đe dọa lớn đối với bắp cải, nhưng có thể kiểm soát hiệu quả nếu bà con áp dụng đúng biện pháp phòng ngừa và điều trị kịp thời. Hiểu rõ đặc điểm, tác hại và cách xử lý sẽ giúp bảo vệ mùa màng, đảm bảo năng suất và chất lượng. Cùng đọc thêm nhiều bài viết hấp dẫn tại website N2 Agro
