Dưa hấu là loại cây trồng phổ biến, có giá trị kinh tế cao và được tiêu thụ rộng rãi trên toàn thế giới. Không chỉ là một loại trái cây giải khát, dưa hấu còn chứa nhiều vitamin và khoáng chất quan trọng. Việc áp dụng đúng kỹ thuật trồng và chăm sóc sẽ giúp cây sinh trưởng tốt. Cùng cập nhật thêm kiến thức nông nghiệp mới tại N2 Agro.
I. Giới thiệu chung về cây dưa hấu
1. Thông tin chung
Tiêu chí | Thông tin |
Tên thường gọi | Cây dưa hấu |
Tên khoa học | Citrullus lanatus |
Họ thực vật | Họ Bầu bí (Cucurbitaceae) |
Nguồn gốc | Châu Phi |
Phân bố | Việt Nam, Thái Lan, Trung Quốc, Ấn Độ, Mỹ, Mexico |
2. Đặc điểm hình thái
- Dưa hấu là cây thân bò, có tua cuốn giúp cây bám vào giàn hoặc bò trên mặt đất.
- Lá dưa hấu to, chia thùy, có màu xanh đậm.
- Hoa nhỏ, màu vàng, mọc đơn hoặc thành cụm.
- Quả có hình tròn hoặc bầu dục, vỏ dày màu xanh với đường vân hoặc sọc.
- Phần thịt quả có màu đỏ, hồng hoặc vàng, chứa nhiều nước và hạt nhỏ.

3. Đặc điểm sinh trưởng
- Dưa hấu là cây ưa nhiệt, thích hợp với khí hậu nhiệt đới và cận nhiệt đới.
- Thời gian sinh trưởng từ 70 – 90 ngày.
- Cần đất tơi xốp, giàu dinh dưỡng và thoát nước tốt.
II. Ý nghĩa kinh tế, xã hội và môi trường của cây dưa hấu
1. Kinh tế
Dưa hấu có giá trị thương mại cao, tiêu thụ mạnh cả trong nước và xuất khẩu.
Được sử dụng rộng rãi trong ngành công nghiệp thực phẩm.
Trồng dưa hấu mang lại thu nhập ổn định cho nhiều hộ nông dân.

2. Xã hội
Là loại trái cây phổ biến, giúp cung cấp nguồn vitamin và nước cho cơ thể.
Tạo công ăn việc làm cho nhiều lao động tại các vùng trồng chuyên canh.
3. Môi trường
Cây dưa hấu giúp cải thiện đất nông nghiệp, giữ ẩm và bảo vệ đất khỏi xói mòn.
Trồng dưa hấu theo hướng hữu cơ giúp giảm thiểu tác động môi trường.
III. Kỹ thuật trồng và chăm sóc cây dưa hấu
1. Lựa chọn giống và đất trồng
Giống cây: Có nhiều loại dưa hấu phổ biến như dưa hấu không hạt, dưa hấu ruột đỏ, dưa hấu ruột vàng, dưa hấu tiểu, mỗi loại có đặc điểm riêng về hương vị, kích thước và thời gian thu hoạch.
Đất trồng: Thích hợp nhất là đất cát pha hoặc đất thịt nhẹ, giàu dinh dưỡng, có độ pH từ 5.5 – 7, giúp cây phát triển khỏe mạnh, tránh ngập úng và sâu bệnh.
2. Kỹ thuật trồng
Thời vụ: Dưa hấu thích hợp trồng vào vụ Xuân Hè hoặc Hè Thu, khi nhiệt độ và ánh sáng thuận lợi giúp cây sinh trưởng nhanh, ra hoa và kết trái tốt.
Phương pháp trồng: Có thể gieo hạt trực tiếp vào đất hoặc ươm cây con trước khi trồng để tăng tỷ lệ nảy mầm và giúp cây khỏe mạnh hơn khi ra ruộng.
Mật độ trồng: Khoảng cách giữa các cây từ 50 – 70 cm, giúp cây có đủ không gian phát triển, hạn chế sự cạnh tranh dinh dưỡng và giảm nguy cơ sâu bệnh.
3. Chăm sóc
Tưới nước: Duy trì tưới nước đều đặn, đặc biệt trong giai đoạn ra hoa và đậu quả, đảm bảo độ ẩm giúp trái phát triển đồng đều.
Bón phân: Bón lót phân hữu cơ trước khi trồng để cải thiện đất, kết hợp bón thúc NPK định kỳ theo từng giai đoạn sinh trưởng để cây đạt năng suất cao.
Kiểm soát cỏ dại: Sử dụng phương pháp nhổ cỏ thủ công hoặc màng phủ nông nghiệp để hạn chế sự phát triển của cỏ dại, giúp giữ ẩm và giảm công chăm sóc.
Phòng trừ sâu bệnh: Theo dõi vườn thường xuyên để phát hiện sớm các loại sâu bệnh, áp dụng biện pháp sinh học như thiên địch hoặc thuốc trừ sâu sinh học khi cần.
4. Thu hoạch và bảo quản
Thời gian thu hoạch: Sau 70 – 90 ngày trồng, khi quả đạt kích thước tiêu chuẩn, vỏ có màu đậm hơn, gõ vào nghe tiếng bộp là dưa đã chín và có độ ngọt cao.
Bảo quản: Để nơi thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp, hoặc bảo quản lạnh để giữ độ tươi lâu hơn, đảm bảo hương vị dưa hấu được ngon và giòn.
Cùng N2 Agro đọc thêm: Tổng quan về cây Dưa Hấu tại đây!
IV. Các yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển và năng suất của cây dưa hấu
1. Khí hậu
Nhiệt độ lý tưởng: Cây trồng phát triển tốt trong khoảng 25 – 35°C, đảm bảo quá trình sinh trưởng diễn ra thuận lợi và đạt năng suất cao.
Cần nhiều ánh sáng: Ánh sáng mặt trời giúp cây quang hợp hiệu quả, tăng khả năng ra hoa, đậu trái, và làm quả có độ ngọt cao.
2. Đất đai
Đất giàu dinh dưỡng, thoát nước tốt: Cần sử dụng đất tơi xốp, có hàm lượng hữu cơ cao để hỗ trợ sự phát triển của rễ và giúp cây khỏe mạnh.
Tránh đất nhiễm phèn hoặc mặn: Đất có độ mặn hoặc độ chua cao làm giảm khả năng hấp thụ dinh dưỡng, ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng trái.
3. Sâu bệnh
Sâu bệnh phổ biến: Một số loại sâu bệnh thường gặp như sâu ăn lá, bệnh héo rũ, bệnh thán thư có thể làm giảm năng suất và chất lượng trái.
Phòng trừ: Sử dụng thuốc sinh học hoặc thiên địch như bọ rùa, ong ký sinh để kiểm soát sâu bệnh một cách tự nhiên, an toàn với môi trường.
4. Quản lý nước
Tưới nước đều đặn: Đặc biệt quan trọng trong giai đoạn quả phát triển, đảm bảo trái lớn đều, mọng nước và có độ ngọt cao.
Tránh khô hạn và úng nước: Đất quá khô làm cây thiếu sức sống, trong khi ngập úng có thể dẫn đến bệnh thối rễ, héo rũ, ảnh hưởng đến sự phát triển của cây.
5. Phân bón
Bón phân hữu cơ trước khi trồng: Cung cấp nền tảng dinh dưỡng tốt, giúp cải thiện kết cấu đất và tăng cường sức đề kháng cho cây.
Bổ sung kali, lân, đạm: Đạm giúp cây phát triển cành lá, lân kích thích ra hoa, và kali tăng chất lượng và độ ngọt của quả, giúp trái đạt chất lượng cao nhất.
V. Bệnh hại thường gặp và cách để phòng trừ
1. Bệnh thán thư
- Nguyên nhân: Nấm Colletotrichum spp. gây ra.
- Phòng trừ: Kiểm soát độ ẩm, sử dụng thuốc sinh học khi cần.
2. Sâu ăn lá
- Nguyên nhân: Sâu non cắn phá lá, làm giảm khả năng quang hợp.
- Phòng trừ: Dùng bẫy pheromone hoặc thiên địch.
3. Bệnh héo rũ
- Nguyên nhân: Vi khuẩn gây hại rễ, làm cây bị héo và chết.
- Phòng trừ: Luân canh cây trồng, xử lý hạt giống trước khi gieo.
Câu hỏi thường gặp
- Dưa hấu có thể trồng trong chậu không?
Có, nhưng cần chậu lớn, đất tơi xốp và có giàn leo hỗ trợ. - Làm sao để dưa hấu ngọt và giòn hơn?
Đảm bảo cây đủ ánh sáng, tưới nước hợp lý và bón phân kali đầy đủ. - Dưa hấu có thể bảo quản lâu không?
Có thể bảo quản lạnh hoặc chế biến thành nước ép, sinh tố để dùng lâu dài.
Kết luận
Dưa hấu là loại cây trồng phổ biến, mang lại giá trị dinh dưỡng và kinh tế cao. Việc áp dụng đúng kỹ thuật trồng và chăm sóc sẽ giúp cây sinh trưởng khỏe mạnh, năng suất cao và mang lại hiệu quả kinh tế bền vững. Cùng đọc thêm nhiều bài viết hấp dẫn tại website N2 Agro.