Bệnh đốm nâu hại thanh long: Nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng trừ

Bệnh đốm nâu hại thanh long là một bệnh nguy hiểm, gây thiệt hại nghiêm trọng đến năng suất và chất lượng trái, làm giảm khả năng xuất khẩu của loại cây trồng này. Để bảo vệ vườn thanh long, người nông dân cần hiểu rõ đặc tính của bệnh và áp dụng biện pháp phòng trừ hiệu quả. Cùng cập nhật thêm kiến thức nông nghiệp mới nhất tại N2 Agro

I. Thông tin chung về bệnh đốm nâu hại thanh long

II. Nguyên nhân gây bệnh đốm nâu hại thanh long

1. Tác nhân gây bệnh

Bệnh đốm nâu trên thanh long do nấm Neoscytalidium sp. gây ra.

• Nấm xâm nhập qua các vết thương trên cành non, trái hoặc các bộ phận khác của cây, đặc biệt trong điều kiện môi trường thuận lợi.
• Sự lây nhiễm có thể phát triển nhanh nếu không được xử lý kịp thời, gây thối rữa nghiêm trọng.

2. Điều kiện phát triển

• Bệnh phát triển mạnh trong mùa mưa, khi cây ra cành non, hoa và trái, kết hợp với thời tiết nhiều sương mù, độ ẩm cao và thiếu ánh nắng.
• Nhiệt độ từ 25-30°C, độ ẩm không khí trên 80% là điều kiện lý tưởng cho nấm sinh sôi và lây lan.

3. Phương thức lây lan

• Nấm lây lan qua gió, mang bào tử từ cành bệnh sang cành khỏe trong khu vực gần đó.
• Nước mưa hoặc nước tưới cuốn trôi bào tử nấm, làm bệnh lan nhanh từ cành xuống trái hoặc sang cây khác.

4. Phân biệt bệnh đốm nâu trên thanh long với các bệnh khác

• Bệnh đốm nâu trên thanh long: Đốm nhỏ li ti chuyển trắng, vàng chanh, rồi nâu với chấm giữa, cuối cùng thối thành mảng.
• Bệnh thán thư: Đốm đồng tâm nâu đen, có phấn hồng, khác với đốm nâu không đồng tâm và không có phấn.

III. Nhận biết bệnh đốm nâu hại thanh long

1. Dấu hiệu ban đầu

• Trên cành non xuất hiện các chấm tròn nhỏ li ti, lõm vào trong, thường thấy rõ sau mưa hoặc khi độ ẩm cao.
• Vết bệnh ban đầu nhỏ, rải rác, sau vài ngày chuyển sang màu trắng, dễ nhận biết khi kiểm tra vườn.

2. Triệu chứng trên cây

• Trên cành non: Từ chấm trắng, vết bệnh chuyển sang màu vàng chanh với chấm nâu ở giữa; khi nặng, toàn bộ chuyển nâu, liên kết thành mảng và gây thối.
• Trên trái non: Dấu hiệu tương tự cành, vết nâu lõm xuất hiện, trái thối dần, làm giảm năng suất và chất lượng.

3. Giai đoạn xuất hiện

• Triệu chứng thường xuất hiện ở giai đoạn cây ra cành non, đậu hoa và trái, đặc biệt vào mùa mưa hoặc thời tiết ẩm ướt kéo dài.
• Vườn thanh long không thông thoáng, thiếu ánh nắng hoặc quản lý kém dễ bị bệnh tấn công hơn.

IV. Tác hại của bệnh đốm nâu hại thanh long

1. Giảm năng suất cây trồng

• Cành nhiễm bệnh sinh trưởng kém, còi cọc, không đủ sức nuôi trái, làm giảm số lượng trái thu hoạch.
• Trái non thối rụng sớm, ảnh hưởng trực tiếp đến năng suất, đặc biệt ở giai đoạn gần thu hoạch.

2. Ảnh hưởng đến chất lượng trái

• Trái nhiễm bệnh xuất hiện đốm nâu, thối lõm, mất thẩm mỹ, không đạt tiêu chuẩn xuất khẩu hoặc tiêu thụ trong nước.
• Chất lượng trái giảm, vỏ xấu xí, thịt trái kém ngon, làm giảm giá trị thương phẩm.

3. Lây lan nhanh và thiệt hại kinh tế

• Nấm phát tán nhanh qua gió và nước, có thể lây nhiễm toàn bộ vườn thanh long trong vài ngày nếu không ngăn chặn kịp thời.
• Năng suất giảm, chất lượng kém khiến chi phí đầu tư không thu hồi được, ảnh hưởng lớn đến kinh tế bà con.

V. Biện pháp phòng trừ bệnh đốm nâu hại thanh long

1. Biện pháp phòng ngừa

• Trồng thanh long với mật độ hợp lý (khoảng 1,5-2 m giữa các trụ), tỉa cành thường xuyên để tăng độ thông thoáng và ánh sáng.
• Vệ sinh vườn sau thu hoạch, dọn sạch tàn dư thực vật và cành khô để hạn chế nơi trú ẩn của nấm.
• Lên luống cao 20-30 cm, cải tạo hệ thống thoát nước để tránh vườn ẩm thấp thường xuyên, đặc biệt vào mùa mưa.
• Hạn chế sử dụng nguồn nước mương rãnh ô nhiễm, ưu tiên nước sạch để tưới thanh long.
• Bón phân cân đối, bổ sung phân trung vi lượng (kẽm, magie) kết hợp phân hữu cơ để tăng sức đề kháng cho cây.

• Thăm vườn thường xuyên, đặc biệt vào mùa mưa, để phát hiện sớm dấu hiệu bệnh và xử lý kịp thời.

2. Biện pháp điều trị

• Cắt bỏ ngay các cành hoặc trái nhiễm bệnh, gom lại đốt cháy hoặc chôn sâu cách xa vườn ít nhất 1 mét để ngăn bào tử phát tán.
• Phun thuốc BVTV chứa hoạt chất Difenoconazole, Azoxystrobin hoặc Tebuconazole theo liều lượng hướng dẫn, phun đều cả cành và trái vào sáng sớm hoặc chiều mát.
• Kết hợp sử dụng chế phẩm sinh học (như Trichoderma) để ức chế nấm tự nhiên, giảm tác động hóa chất lên cây và đất

VI. Lưu ý khi phòng trừ bệnh đốm nâu hại thanh long

• Kiểm tra vườn thanh long định kỳ, đặc biệt vào mùa mưa hoặc giai đoạn ra cành non và đậu trái, để phát hiện sớm dấu hiệu bệnh.
• Quan sát kỹ cành non và trái, vì đây là nơi nấm thường tấn công đầu tiên, tránh để bệnh lan rộng mới xử lý.
• Hạn chế tưới nước vào buổi tối, tránh để cành và trái ẩm qua đêm, tạo điều kiện cho nấm phát triển.

Cùng N2 Agro đọc thêm: Bệnh đốm nâu trên thanh long tại đây!

Những câu hỏi thường gặp

Bệnh đốm nâu trên thanh long có lây lan sang các loại cây trồng khác không?
Bệnh đốm nâu chủ yếu gây hại trên cây thanh long và chưa có bằng chứng rõ ràng cho thấy nó lây lan sang các loại cây trồng khác. Tuy nhiên, điều kiện môi trường ẩm ướt có thể tạo điều kiện cho các loại nấm bệnh khác phát triển trên cây trồng xung quanh.

Có giống thanh long nào có khả năng kháng bệnh đốm nâu tốt hơn không?
Hiện nay, chưa có giống thanh long nào được chứng minh có khả năng kháng hoàn toàn bệnh đốm nâu. Tuy nhiên, một số giống thanh long ruột đỏ được đánh giá có sức đề kháng tốt hơn so với thanh long ruột trắng trong điều kiện môi trường nhất định.

Bệnh đốm nâu có ảnh hưởng đến hương vị của trái thanh long không?
Nếu bệnh ở mức độ nhẹ, trái thanh long có thể chỉ bị ảnh hưởng về hình thức mà không làm thay đổi đáng kể hương vị. Tuy nhiên, khi bệnh phát triển nặng, trái bị thối rữa hoặc mất nước, dẫn đến giảm chất lượng và vị ngọt tự nhiên.

Kết luận

Bệnh đốm nâu hại thanh long là một vấn đề nghiêm trọng, nhưng hoàn toàn có thể kiểm soát nếu người nông dân áp dụng đúng các biện pháp phòng ngừa và điều trị kịp thời. Việc nắm rõ thông tin về bệnh cùng với quản lý canh tác hợp lý sẽ giúp giảm thiểu thiệt hại, đảm bảo năng suất và chất lượng trái thanh long. Cùng đọc nhiều bài viết hấp dẫn tại website N2 Agro