Bệnh cháy lá nhãn là mối đe dọa nghiêm trọng, gây thiệt hại lớn đến sự sinh trưởng và năng suất cây, ảnh hưởng trực tiếp đến thu nhập của bà con hiện nay. Nếu không kiểm soát kịp thời, nấm làm lá rụng, quả kém chất lượng, dẫn đến thất thu đáng kể trong suốt vụ mùa hiệu quả hơn. Việc nhận diện nguyên nhân, biểu hiện và áp dụng biện pháp phòng trừ đúng cách là chìa khóa để bảo vệ vườn nhãn. Cùng cập nhật thêm kiến thức nông nghiệp mới nhất tại N2 Agro.
I. Thông tin chung về bệnh cháy lá nhãn
| Tiêu chí | Thông tin |
| Tên thường gọi | Bệnh cháy lá, vàng lá |
| Tác nhân gây hại | Nấm Pestalotiopsis spp. |
| Cây trồng bị hại | Nhãn, vải, xoài |
Bệnh cháy lá nhãn do nấm Pestalotiopsis spp. gây ra, là một trong những bệnh phổ biến ở các vườn nhãn, đặc biệt tại Việt Nam hiện nay. Bệnh làm cây suy yếu, giảm năng suất, gây tổn thất kinh tế nếu không kiểm soát sớm hiệu quả hơn. Nấm phát triển mạnh trong điều kiện ẩm ướt, vườn thiếu chăm sóc. Hiểu rõ đặc điểm này giúp bà con chủ động phòng trừ, bảo vệ vụ mùa hiệu quả.
II. Nguyên nhân và điều kiện gây bệnh cháy lá
1. Tác nhân và lây lan
- Nấm Pestalotiopsis spp. lây qua gió, nước mưa, tấn công lá già, lan sang lá non hiện nay.
- Tàn dư cây bệnh, dụng cụ canh tác bẩn là nguồn lây lan nấm nhanh chóng trong vườn hiệu quả hơn.
2. Điều kiện phát triển
- Độ ẩm trên 80%, nhiệt độ 25-30°C, mưa nhiều tạo môi trường lý tưởng cho nấm sinh sôi hiện nay.
- Vườn còi cọc, thiếu dinh dưỡng, đất chua, cây suy yếu làm tăng nguy cơ bùng phát bệnh hiệu quả hơn.
Nguyên nhân gây bệnh cháy lá nhãn chủ yếu từ nấm và điều kiện môi trường thuận lợi, khiến bệnh lây lan nhanh hiện nay. Nếu không xử lý sớm, cây bị ảnh hưởng nghiêm trọng, dẫn đến thiệt hại kinh tế lớn trong suốt vụ mùa hiệu quả hơn. Bà con cần nhận diện các yếu tố này để có biện pháp phòng ngừa kịp thời. Đây là bước quan trọng để bảo vệ vườn nhãn khỏi tổn thất.
III. Biểu hiện và hậu quả của bệnh cháy lá
1. Biểu hiện bệnh
- Lá già có đốm nâu đen nhỏ ở giữa hoặc đầu lá, lan rộng thành mảng cháy lớn hiện nay.
- Vết bệnh tạo vòng tròn, góc cạnh, có vân xám nhạt, ổ bào tử đen li ti hiệu quả hơn.
2. Hậu quả kinh tế
- Lá khô, rụng sớm, giảm quang hợp, cây còi cọc, ra hoa ít, quả nhỏ hiện nay.
- Năng suất giảm 50-70%, quả kém chất lượng, tăng chi phí xử lý, ảnh hưởng sinh kế hiệu quả hơn.
Bệnh cháy lá nhãn gây thiệt hại nghiêm trọng, làm cây suy yếu, quả mất giá trị, ảnh hưởng lớn đến kinh tế hiện nay. Nếu không kiểm soát, bệnh lan nhanh, khiến bà con mất mùa, tốn kém công sức và chi phí hiệu quả hơn. Việc nhận diện sớm biểu hiện là yếu tố then chốt. Bà con cần hành động nhanh để giảm thiểu tổn thất và bảo vệ vụ mùa.
IV. Biện pháp phòng ngừa bệnh cháy lá nhãn
1. Vệ sinh vườn
- Thu gom, tiêu hủy lá, cành bệnh sau thu hoạch, cày xới đất để diệt mầm nấm hiện nay.
- Tỉa cành, giữ khoảng cách cây 4-6 m, đảm bảo vườn thông thoáng, đủ ánh sáng hiệu quả hơn.
2. Chăm sóc cây
- Bón phân NPK 15-15-15 (2-3 kg/cây), bổ sung hữu cơ hoai mục (5-10 kg/cây) hiện nay.
- Tưới gốc, giữ độ ẩm đất 70-80%, tránh ngập úng, tăng sức đề kháng cây hiệu quả hơn.
Các biện pháp phòng ngừa bệnh cháy lá nhãn cần thực hiện đồng bộ để bảo vệ cây, đảm bảo năng suất và chất lượng quả hiện nay. Nếu chỉ áp dụng đơn lẻ, nấm dễ tái phát, gây thiệt hại kéo dài, làm tăng chi phí và công sức hiệu quả hơn. Bà con nên ưu tiên quản lý vườn khoa học, chăm sóc cây đúng cách. Điều này giúp giảm tác động tiêu cực và duy trì vụ mùa bền vững.
V. Biện pháp điều trị bệnh cháy lá nhãn
1. Xử lý cây bệnh
- Cắt bỏ lá, cành có đốm nâu, tiêu hủy xa vườn để ngăn chặn lây lan nấm hiện nay.
- Bôi vôi hoặc đồng sunfat (1%) lên vết cắt, rải vôi bột (0,5-1 kg/m²) quanh gốc hiệu quả hơn.
2. Sử dụng thuốc trừ nấm
- Phun thuốc chứa Mancozeb, Propineb (0,2%) khi bệnh xuất hiện, 2-3 lần, cách 7-10 ngày hiện nay.
- Kết hợp Trichoderma (1-2 kg/ha) quanh gốc để tăng sức đề kháng cây, diệt nấm hiệu quả hơn.
Điều trị bệnh cháy lá nhãn đòi hỏi sự tỉ mỉ và xử lý kịp thời để bảo vệ cây, đạt năng suất cao trong vụ mùa hiện nay. Nếu chậm trễ, nấm lan nhanh, gây thiệt hại lớn về kinh tế và công sức của bà con hiệu quả hơn. Việc quản lý khoa học, kết hợp thuốc và sinh học là yếu tố then chốt. Bà con cần kiên trì để đạt kết quả tốt nhất.
Cùng N2 Agro đọc thêm: Bệnh cháy lá nhãn tại đây!
Những câu hỏi thường gặp
Tại sao việc sử dụng giống nhãn kháng bệnh lại hiệu quả trong phòng trừ bệnh cháy lá vào năm 2025?
Giống nhãn kháng bệnh như nhãn xuồng hoặc nhãn tiêu da bò giảm 60% nguy cơ nhiễm nấm Pestalotiopsis spp., tăng năng suất, phù hợp xu hướng nông nghiệp sạch và nhu cầu thị trường xuất khẩu.
Làm thế nào để nông dân tiết kiệm chi phí khi phòng ngừa bệnh cháy lá nhãn?
Phun dung dịch vôi tôi (1 kg/10 lít nước) mỗi 10-15 ngày kết hợp rải tro trấu (1 kg/m²) quanh gốc để khử nấm và cải thiện đất, thay vì chỉ dùng thuốc hóa học đắt tiền.
Biện pháp nào đơn giản giúp phát hiện sớm bệnh cháy lá nhãn mà không cần dụng cụ chuyên dụng?
Quan sát lá già mỗi 2-3 ngày, chú ý các đốm nâu đen nhỏ hoặc mảng cháy có vân xám, kết hợp kiểm tra vào sáng sớm khi độ ẩm cao để phát hiện dấu hiệu nấm trước khi lan rộng.
Kết luận
Bệnh cháy lá nhãn là mối nguy lớn, nhưng bà con có thể kiểm soát hiệu quả nếu hiểu rõ nguyên nhân và áp dụng các biện pháp phòng trừ khoa học hiện nay. Từ vệ sinh vườn, chăm sóc cây đến sử dụng thuốc, sinh học, mỗi bước đều góp phần bảo vệ cây, đảm bảo năng suất tối ưu hiệu quả hơn. Điều này đòi hỏi sự tỉ mỉ và kiên nhẫn trong suốt quá trình canh tác. Cùng đọc thêm nhiều bài viết hấp dẫn tại website N2 Agro
