Bệnh phấn trắng là một trong những mối đe dọa lớn đối với cây ớt, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến năng suất và chất lượng nông sản. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp thông tin chi tiết về nguyên nhân, triệu chứng, tác hại cũng như các biện pháp phòng trừ hiệu quả để giúp người nông dân bảo vệ cây trồng khỏi bệnh hại này. Cùng cập nhật thêm kiến thức nông nghiệp mới tại N2 Agro
I. Thông tin chung về bệnh phấn trắng
| Tiêu chí | Thông tin |
| Tên thường gọi | Bệnh phấn trắng |
| Tác nhân | Nấm Leveillula Taurica |
| Gây hại trên cây | Ớt, dưa leo, dưa hấu,… |
II. Nguyên nhân gây bệnh phấn trắng trên ớt
1. Tác nhân gây bệnh
Bệnh phấn trắng trên cây trồng chủ yếu do nấm Leveillula Taurica gây ra. Đây là loại nấm ký sinh phổ biến trên nhiều loại cây trồng.
Nấm phát triển từ bào tử, xâm nhập vào mô lá qua khí khổng hoặc vết thương trên cây. Sự lây nhiễm thường bắt đầu từ lá già.
Điều kiện môi trường phù hợp sẽ kích thích nấm sinh sôi nhanh chóng, gây hại nghiêm trọng nếu không được kiểm soát.
2. Điều kiện phát triển
Bệnh phát triển mạnh trong điều kiện nhiệt độ từ 20-30°C và độ ẩm cao trên 80%. Đây là môi trường lý tưởng cho nấm sinh trưởng.
Thời tiết sương mù hoặc mưa kéo dài tạo điều kiện cho bào tử nấm phát tán rộng qua không khí và nước.
Vùng đất ẩm thấp, thiếu ánh sáng mặt trời cũng làm tăng nguy cơ cây ớt nhiễm bệnh phấn trắng.
3. Phương thức lây lan
Bệnh phấn trắng lây lan chủ yếu qua gió, mang bào tử nấm từ cây bệnh sang cây khỏe trong khu vực gần đó.
Nước mưa hoặc nước tưới có thể cuốn trôi bào tử, làm bệnh lan nhanh từ lá dưới lên lá trên hoặc sang cây khác.
Dụng cụ làm vườn không được vệ sinh kỹ cũng góp phần truyền bệnh nếu tiếp xúc với cây nhiễm nấm.
4. Phân biệt bệnh phấn trắng trên cây ớt với các bệnh phấn trắng khác
Bệnh phấn trắng trên ớt: Xuất hiện chủ yếu ở mặt dưới lá, tạo lớp phấn trắng mịn. Khi bệnh nặng, mặt trên lá sẽ ngả vàng, gây rụng lá.
Bệnh phấn trắng trên dưa leo và dưa hấu: Lớp phấn trắng xuất hiện ở cả hai mặt lá, thường lan rộng nhanh hơn so với cây ớt.
Bệnh phấn trắng trên nho và các loại cây khác: Lớp phấn trắng dày hơn, đôi khi có màu xám nhẹ, xuất hiện trên cả lá và thân cây.
III. Nhận biết bệnh phấn trắng trên ớt
1. Dấu hiệu ban đầu
Các đốm trắng nhỏ xuất hiện trên bề mặt lá, thường dễ nhận thấy vào buổi sáng khi sương còn đọng. Đây là giai đoạn bệnh mới khởi phát.
Những đốm này ban đầu có kích thước nhỏ, sau đó lan rộng nếu không được xử lý kịp thời, tạo thành lớp phấn trắng đặc trưng.
Cây ớt bị nhiễm thường có dấu hiệu sinh trưởng chậm lại, lá mất dần độ bóng khỏe mạnh.
2. Triệu chứng trên lá
Mặt dưới lá xuất hiện lớp bột trắng mịn, rải rác hoặc phủ kín tùy mức độ nhiễm bệnh. Đây là dấu hiệu điển hình của nấm.
Mặt trên lá chuyển sang màu vàng nhạt, đôi khi có vết loang lổ, làm giảm khả năng quang hợp của cây.
Lá nhiễm nặng có thể bị khô héo, cuộn tròn ở mép và rụng sớm, ảnh hưởng đến toàn bộ cây.
3. Giai đoạn xuất hiện
Triệu chứng thường xuất hiện trên lá già ở giai đoạn cây ớt bắt đầu đậu trái, khi cây tập trung dinh dưỡng cho quả.
Bệnh có thể lan lên lá non nếu điều kiện thuận lợi, làm cây suy yếu dần và giảm năng suất đáng kể.
Thời điểm giao mùa hoặc sau những đợt mưa dài là lúc bệnh phấn trắng dễ bùng phát mạnh nhất.
IV. Tác hại của bệnh phấn trắng trên ớt
1. Giảm hiệu suất quang hợp
Lớp phấn trắng trên lá cản trở ánh sáng, làm giảm khả năng quang hợp của cây ớt, dẫn đến thiếu hụt năng lượng.
Cây sinh trưởng kém, thân nhỏ yếu, lá ít hơn bình thường, ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình phát triển.
Nếu không xử lý sớm, cây có thể ngừng ra hoa hoặc đậu trái, gây thiệt hại lớn về sản lượng.
2. Ảnh hưởng đến lá và trái
Lá bị nhiễm nặng sẽ cong mép, khô dần và rụng sớm, để lại quả không được che chắn, dễ bị cháy nắng.
Trái ớt trên cây bệnh thường nhỏ hơn, biến dạng hoặc có màu sắc kém tươi, làm giảm giá trị thương phẩm.
Tình trạng rụng lá kéo dài khiến cây mất sức, khó phục hồi dù đã qua giai đoạn nhiễm bệnh
3. Lây lan nhanh và thiệt hại kinh tế
Bào tử nấm phát tán nhanh trong điều kiện ẩm ướt, có thể lây nhiễm toàn bộ ruộng ớt chỉ trong vài ngày.
Năng suất giảm mạnh, thậm chí mất trắng nếu bệnh bùng phát ở giai đoạn cây đang cho thu hoạch cao điểm.
Chi phí xử lý bệnh, bao gồm thuốc BVTV và công lao động, làm tăng giá thành sản xuất, ảnh hưởng đến lợi nhuận.
V. Biện pháp phòng trừ bệnh phấn trắng trên ớt
1. Biện pháp phòng ngừa
Tỉa cành định kỳ, loại bỏ lá già, lá sâu bệnh để tăng độ thông thoáng cho ruộng ớt, giảm độ ẩm và hạn chế môi trường thuận lợi cho nấm phát triển.
Làm hệ thống thoát nước hiệu quả bằng cách nâng luống cao 20-30 cm, đào rãnh sâu quanh ruộng để tránh ngập úng trong mùa mưa kéo dài.
Duy trì mật độ trồng hợp lý (khoảng 40-50 cm giữa các cây), đảm bảo cây nhận đủ ánh sáng, nước và dinh dưỡng, tránh cạnh tranh gay gắt.
Chọn giống ớt kháng bệnh tốt, kiểm tra nguồn giống kỹ lưỡng trước khi gieo trồng để loại bỏ nguy cơ mang mầm từ đầu vụ.
Sử dụng màng phủ nông nghiệp hoặc lưới che để bảo vệ cây khỏi sương mù và mưa phùn, đồng thời hạn chế bào tử nấm tiếp xúc với lá.
Bón phân cân đối, ưu tiên phân hữu cơ hoai mục kết hợp phân kali để tăng sức đề kháng tự nhiên cho cây ớt trước các loại sâu bệnh.
Tránh trồng liên tục nhiều vụ ớt trên cùng một khu đất, nên luân canh với cây họ đậu hoặc cây lúa để cắt đứt vòng đời của nấm bệnh.
2. Biện pháp điều trị
Cắt bỏ ngay các lá, cành hoặc cây ớt nhiễm bệnh, gom lại đốt cháy hoặc chôn sâu dưới đất cách xa ruộng ít nhất 1 mét để ngăn bào tử phát tán.
Phun thuốc BVTV chứa hoạt chất Hexaconazole, Azoxystrobin hoặc Sulfur với liều lượng theo hướng dẫn, phun đều cả mặt trên và dưới lá vào sáng sớm hoặc chiều mát.
Kết hợp phun thuốc sinh học (như Trichoderma) để diệt nấm tự nhiên, giảm thiểu tác động hóa chất lên đất và cây, đồng thời cải thiện hệ vi sinh vật trong đất.
Sau khi phun thuốc 2-3 ngày, kiểm tra lại ruộng, nếu bệnh chưa giảm, phun nhắc lại lần 2 với liều lượng tăng nhẹ nhưng không vượt quá mức cho phép.
Bón bổ sung phân bón lá chứa đạm và kẽm để kích thích cây phục hồi, tăng trưởng lá mới, giúp cây nhanh chóng vượt qua giai đoạn bị suy yếu.
Rửa sạch dụng cụ làm vườn bằng nước nóng hoặc cồn sau mỗi lần sử dụng ở khu vực nhiễm bệnh, tránh lây lan chéo sang các vùng trồng khác.
VI. Lưu Ý bệnh phấn trắng trên ớt
Kiểm tra ruộng ớt định kỳ, đặc biệt vào mùa mưa hoặc khi thời tiết ẩm, để phát hiện sớm dấu hiệu bệnh phấn trắng.
Quan sát kỹ mặt dưới lá vì đây là nơi nấm thường xuất hiện đầu tiên, tránh để bệnh lan rộng mới xử lý.
Hạn chế tưới nước vào buổi tối, tránh để lá ớt ẩm qua đêm vì điều này tạo điều kiện cho nấm phát triển mạnh.
Vệ sinh sạch sẽ dụng cụ làm vườn sau mỗi lần sử dụng, đặc biệt khi tiếp xúc với cây nghi nhiễm bệnh.
Cùng N2 Agro đọc thêm: Bệnh phấn trắng trên cây ớt tại đây!
Những câu hỏi thường gặp
Bệnh phấn trắng trên ớt có thể lây sang người hoặc động vật không?
Không, bệnh phấn trắng do nấm Leveillula Taurica gây ra chỉ tấn công cây trồng và không có khả năng lây nhiễm sang người hoặc động vật. Tuy nhiên, cần rửa sạch ớt trước khi sử dụng để loại bỏ dư lượng nấm hoặc thuốc trừ bệnh nếu có.
Làm thế nào để phân biệt bệnh phấn trắng với các loại bệnh khác trên cây ớt?
Bệnh phấn trắng đặc trưng bởi lớp bột trắng mịn trên lá, khác với bệnh đốm lá (vết nâu hoặc đen) hay bệnh thối rễ (cây héo úa từ gốc). Quan sát kỹ mặt dưới lá và sự xuất hiện của lớp phấn là cách nhận biết chính xác nhất.
Có nên sử dụng ớt từ cây bị bệnh phấn trắng để làm giống cho vụ sau không?
Không nên, vì ớt từ cây nhiễm bệnh có thể mang bào tử nấm ẩn trong hạt hoặc vỏ, làm tăng nguy cơ lây nhiễm cho vụ sau. Nên chọn ớt từ cây khỏe mạnh và xử lý hạt giống kỹ trước khi gieo trồng.
Kết Luận
Bệnh phấn trắng trên ớt là một vấn đề nghiêm trọng, nhưng hoàn toàn có thể kiểm soát nếu người nông dân áp dụng đúng các biện pháp phòng ngừa và điều trị kịp thời. Việc nắm rõ thông tin về bệnh cùng với quản lý canh tác hợp lý sẽ giúp giảm thiểu thiệt hại, đảm bảo năng suất và chất lượng cây trồng. Cùng đọc thêm nhiều bài viết hấp dẫn tại website N2 Agro
