Bệnh thối cuống quả vú sữa: Nguyên nhân, biểu hiện và biện pháp phòng trừ hiệu quả

Bệnh thối cuống quả vú sữa là vấn đề nghiêm trọng khiến nhà vườn lo lắng, bởi nó làm giảm chất lượng và năng suất cây trồng đáng kể, gây thiệt hại lớn nếu không xử lý kịp thời. Khi bệnh xảy ra, quả mất giá trị thương phẩm, ảnh hưởng trực tiếp đến lợi nhuận kinh tế, đặc biệt trong mùa vụ chính khi nhu cầu thị trường cao. Cùng cập nhật kiến thức nông nghiệp mới nhất tại N2 Agro

I. Thông tin chung về bệnh thối cuống quả vú sữa

II. Nguyên nhân gây bệnh thối cuống quả vú sữa

1. Tác nhân gây bệnh

• Bệnh do nấm Lasiodiplodia theobromae gây ra, thường tấn công qua cuống quả và lan dần vào thịt quả, phá hủy cấu trúc bên trong.
• Nấm xâm nhập qua vết thương nhỏ trên vỏ hoặc cuống, làm quả thối khô, rụng sớm khỏi cây, đặc biệt khi quả đã phát triển gần chín.

2. Điều kiện phát triển

• Nấm phát triển mạnh khi độ ẩm cao hoặc thay đổi đột ngột từ khô sang ẩm, đặc biệt vào mùa mưa với nhiệt độ trung bình 25-30°C.
• Vườn vú sữa rậm rạp, thiếu thông thoáng hoặc quả bị tổn thương do côn trùng, gió mạnh làm tăng nguy cơ nhiễm bệnh đáng kể trong thời gian ngắn.

3. Phương thức lây lan

• Bào tử nấm lây lan qua gió, nước mưa, di chuyển từ cành, thân nhiễm sang quả khỏe mạnh, nhất là khi trời mưa liên tục nhiều ngày.
• Dụng cụ thu hoạch không vệ sinh kỹ hoặc tàn dư quả thối để lại trong vườn là nguồn phát tán nấm, làm bệnh lan rộng khắp khu vực trồng.

III. Nhận biết bệnh thối cuống quả vú sữa

1. Dấu hiệu ban đầu

• Vết đen nhỏ xuất hiện gần cuống quả sau khi đậu quả khoảng 3-4 tháng, thường khó phát hiện nếu không kiểm tra kỹ lưỡng hàng ngày.
• Cuống chuyển màu nâu hoặc đen, kèm theo quả héo nhẹ, mất độ bóng tự nhiên, báo hiệu nấm đã bắt đầu xâm nhập vào lớp vỏ ngoài.

2. Triệu chứng trên cây

• Vết đen lan từ cuống xuống thịt quả, làm quả thối khô, co lại và rụng, thường thấy rõ hơn khi quả đạt kích thước gần chín hoàn toàn.
• Nấm tấn công qua vết trầy hoặc khe nứt trên vỏ, gây hỏng toàn bộ quả, kèm mùi khó chịu khi bệnh tiến triển đến giai đoạn nặng hơn.

3. Giai đoạn xuất hiện

• Bệnh bùng phát khi quả chín, khoảng 4-6 tháng sau đậu quả, đặc biệt trong mùa mưa khi độ ẩm không khí tăng cao bất thường kéo dài.
• Thu hoạch sai cách như làm rách vỏ hoặc thời tiết mưa xen kẽ nắng khiến bệnh dễ xuất hiện hơn, gây thiệt hại lớn cho nhà vườn.

IV. Tác hại của bệnh thối cuống quả vú sữa

1. Giảm năng suất cây trồng

• Quả thối khô, rụng sớm trước khi thu hoạch làm giảm số lượng quả đạt tiêu chuẩn, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sản lượng của cả mùa vụ.
• Bệnh lan rộng không kiểm soát được gây mất trắng ở những khu vực nhiễm nặng, khiến nhà vườn mất đi nguồn thu nhập chính từ vú sữa.

2. Ảnh hưởng đến chất lượng quả

• Quả khô cứng, mất nước, không còn giá trị thương phẩm để bán, buộc nhà vườn phải loại bỏ hoặc bán với giá cực thấp trên thị trường.
• Chất lượng suy giảm làm giảm uy tín của người trồng, ảnh hưởng đến khả năng cạnh tranh với các loại trái cây khác trong khu vực hiện nay.

3. Thiệt hại kinh tế

• Năng suất giảm khiến chi phí đầu tư vào phân bón, công chăm sóc không thu hồi được đầy đủ, gây tổn thất lớn về mặt kinh tế cho bà con.
• Chi phí xử lý bệnh bằng thuốc bảo vệ thực vật và công lao động tăng cao, làm giảm lợi nhuận đáng kể, ảnh hưởng đến kế hoạch trồng trọt sau này.

V. Biện pháp phòng trừ bệnh thối cuống quả vú sữa

1. Biện pháp phòng ngừa

• Chọn giống vú sữa khỏe mạnh như Lò Rèn hoặc Bắc Thảo, có khả năng kháng bệnh tốt, đảm bảo cây phát triển ổn định từ giai đoạn đầu.
• Trồng cây mật độ hợp lý (6-8 m/cây), tỉa cành thường xuyên để vườn thông thoáng, giảm độ ẩm và hạn chế môi trường cho nấm sinh sôi.

2. Biện pháp điều trị

• Phun thuốc chứa Mancozeb hoặc Difenoconazole theo hướng dẫn, tập trung vào cuống và quả để ngăn nấm lây lan vào giai đoạn quả chín.
• Dùng Trichoderma để ức chế nấm tự nhiên, phun lại sau 5-7 ngày nếu bệnh chưa giảm, đảm bảo an toàn cho cây và môi trường xung quanh.

VI. Lưu ý khi phòng trừ bệnh thối cuống quả vú sữa

• Kiểm tra vườn thường xuyên khi quả chín, chú ý vết đen ở cuống để phát hiện sớm và xử lý trước khi bệnh lan rộng ra toàn cây.
• Hạn chế làm trầy quả khi thu hoạch, vì vết thương là điều kiện lý tưởng để nấm xâm nhập, làm tăng nguy cơ thối quả nhanh chóng hơn.

Cùng N2 Agro đọc thêm: Bệnh thối cuống quả vú sữa tại đây!

Những câu hỏi thường gặp

Bệnh thối cuống quả vú sữa có ảnh hưởng đến các loại cây trồng khác trong vườn không?

Có khả năng ảnh hưởng nếu các cây khác trong vườn thuộc nhóm cây ăn quả nhiệt đới dễ bị nấm tấn công, chẳng hạn như bưởi hay chanh. Tuy nhiên, mức độ lây lan còn phụ thuộc vào điều kiện môi trường và sự gần gũi giữa các cây, nên cần theo dõi và cách ly kịp thời.

Làm thế nào để phân biệt bệnh thối cuống quả vú sữa với sâu đục quả thông thường?

Bệnh thối cuống quả thường gây ra các vết thối khô hoặc đổi màu đặc trưng ở cuống, trong khi sâu đục quả để lại lỗ nhỏ trên vỏ và có thể thấy dấu hiệu của sâu bên trong. Quan sát kỹ cuống và thịt quả sẽ giúp nhận biết chính xác hơn.

Có nên sử dụng phân bón hóa học khi cây vú sữa đang bị bệnh thối cuống quả không?

Không nên lạm dụng phân bón hóa học khi cây đang bị bệnh, vì có thể làm cây yếu thêm hoặc tạo điều kiện cho nấm phát triển mạnh hơn. Thay vào đó, nên ưu tiên xử lý bệnh trước, sau đó bổ sung dinh dưỡng nhẹ nhàng để cây phục hồi.

Kết luận

Bệnh thối cuống quả vú sữa là thách thức lớn, nhưng có thể khắc phục nếu bà con chủ động phòng trừ kịp thời và áp dụng các biện pháp hiệu quả. Hiểu rõ nguyên nhân, biểu hiện giúp người trồng quản lý vườn cây tốt hơn, giảm thiểu thiệt hại về năng suất và chất lượng quả một cách tối đa. Cùng đọc thêm nhiều bài viết hấp dẫn tại website N2 Agro