Bệnh thối rễ trên đậu que: Nguyên nhân và biện pháp phòng trừ hiệu quả

Bệnh thối rễ là một trong những bệnh nguy hiểm trên cây đậu que, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến năng suất và chất lượng quả, làm thiệt hại kinh tế cho bà con nông dân trong quá trình canh tác hiện nay. Nếu không xử lý kịp thời, bệnh lan nhanh, làm cây chết hàng loạt, giảm giá trị thương mại, dẫn đến thất thu đáng kể và tăng chi phí khắc phục trong vụ mùa hiện tại và sau này. Việc nhận diện sớm, hiểu rõ nguyên nhân và áp dụng biện pháp phòng trừ là yếu tố quan trọng để bảo vệ vườn đậu que hiệu quả. Cùng cập nhật thêm kiến thức nông nghiệp mới nhất tại N2 Agro

I. Thông tin chung về bệnh thối rễ trên đậu que

Bệnh thối rễ trên đậu que do nấm Fusarium spp. và Rhizoctonia spp. gây ra là vấn đề phổ biến ở các vùng trồng trọt Việt Nam hiện nay. Nấm tấn công rễ, làm cây suy yếu, héo lá, chết dần, ảnh hưởng nghiêm trọng đến năng suất trong suốt vụ mùa nếu không được kiểm soát từ sớm. Bệnh phát triển mạnh trong điều kiện đất ẩm, ngập úng, đặc biệt vào mùa mưa. Hiểu rõ đặc điểm này giúp bà con chủ động phòng trừ, bảo vệ cây đậu que khỏi những tác hại nghiêm trọng.

II. Nguyên nhân gây bệnh thối rễ trên đậu que

1. Tác nhân chính

• Nấm Fusarium spp. và Rhizoctonia spp. sống trong đất, xâm nhập qua rễ, gây thối đen, tắc mạch dẫn nước trong cây đậu que hiện nay.
• Đất thiếu dinh dưỡng, cây yếu hoặc trồng liên tục nhiều vụ không luân canh tạo điều kiện cho nấm phát triển mạnh hơn hiệu quả hơn.

2. Điều kiện phát triển

• Bệnh bùng phát trong đất ẩm ướt kéo dài, độ ẩm trên 80%, nhiệt độ 25-30°C, đặc biệt khi đất thoát nước kém hiện nay.
• Tàn dư cây bệnh, nước tưới nhiễm nấm hoặc dụng cụ canh tác bẩn là nguồn lây lan chính, khiến bệnh khó kiểm soát nếu không vệ sinh sớm hiệu quả hơn.

III. Triệu chứng của bệnh thối rễ trên đậu que

1. Dấu hiệu trên cây

• Rễ chuyển màu nâu đen, thối mềm, lá vàng từ dưới lên, héo dần, cây dễ bật gốc khi kéo nhẹ trong giai đoạn sinh trưởng hiện nay.
• Thân gốc có vết thâm, cây còi cọc, quả ít, nhỏ, nếu nặng, cây chết khô, ảnh hưởng nghiêm trọng đến năng suất nếu không xử lý kịp thời hiệu quả hơn.

2. Thời điểm xuất hiện

• Bệnh xuất hiện mạnh vào mùa mưa, từ tháng 6 đến tháng 11, khi đất ngập úng, đặc biệt ở giai đoạn cây 2-4 tuần tuổi hiện nay.
• Vườn gần khu vực đất thấp, không thoát nước hoặc nhiều tàn dư là nơi nấm phát triển nhanh, lan rộng nếu không kiểm soát từ sớm hiệu quả hơn.

IV. Tác hại của bệnh thối rễ trên đậu que

1. Ảnh hưởng đến cây

• Rễ thối làm cây không hút được nước, dinh dưỡng, lá héo, quả ngừng phát triển, dẫn đến năng suất thấp trong suốt vụ mùa hiện nay.
• Cây chết hàng loạt, dễ nhiễm thêm sâu bệnh khác, gây suy yếu toàn bộ vườn nếu không xử lý triệt để từ giai đoạn đầu hiệu quả hơn.

2. Thiệt hại kinh tế

• Năng suất giảm 50-80%, quả nhỏ, không bán được, tăng chi phí điều trị, làm giảm thu nhập của bà con từ vườn đậu que hiện nay.
• Bệnh lan rộng buộc phải nhổ bỏ cây, trồng lại, gây mất vốn đầu tư ban đầu, ảnh hưởng đến kế hoạch sản xuất trong dài hạn hiệu quả hơn.

V. Biện pháp phòng trừ bệnh thối rễ trên đậu que

1. Phòng ngừa bệnh

• Lên luống cao 20-25 cm mùa mưa, trộn đất với 5-7 tấn phân chuồng hoai mục/1000 m², đảm bảo thoát nước tốt trong vườn hiện nay.
• Luân canh với lúa, rau màu, rải vôi bột (50-70 kg/1000 m²) trước trồng, xử lý đất bằng nấm Trichoderma để giảm nguồn nấm hiệu quả hơn.

2. Trị bệnh

• Tưới thuốc chứa Carbendazim, Metalaxyl (0,2-0,3%) quanh gốc, 2-3 lần, cách nhau 7-10 ngày để diệt nấm trong đất hiện nay.
• Nhổ bỏ cây bệnh nặng, tiêu hủy xa vườn, kết hợp phun nấm đối kháng Trichoderma (1-2 kg/1000 m²) để khôi phục đất hiệu quả hơn.

VI. Lưu ý khi phòng trừ bệnh thối rễ trên đậu que

• Thăm vườn sau mưa, kiểm tra rễ và đất, phát hiện sớm dấu hiệu thối rễ, xử lý ngay để tránh lây lan trong vườn hiện nay.
• Ghi chép thời điểm bệnh xuất hiện, điều chỉnh tưới nước, dùng thuốc đúng liều, giúp cây phục hồi nhanh, giảm tái nhiễm trong các vụ sau hiệu quả hơn.

Cùng N2 Agro đọc thêm: Bệnh thối rễ trên đậu que tại đây!

Những câu hỏi thường gặp

Làm thế nào để phân biệt bệnh thối rễ trên đậu que với hiện tượng cây chết do thiếu nước?
Thối rễ có rễ nâu đen, mềm nhũn kèm mùi hôi, trong khi thiếu nước làm rễ khô, lá héo nhưng không đổi màu gốc.

Tại sao việc thoát nước tốt lại là yếu tố quan trọng nhất để ngăn ngừa bệnh thối rễ trên đậu que?
Đất thoát nước tốt ngăn ngừa độ ẩm quá cao, hạn chế môi trường lý tưởng cho nấm Fusarium và Rhizoctonia sinh sôi.

Biện pháp nào tự nhiên giúp cải thiện đất nhiễm nấm gây thối rễ mà không cần dùng thuốc hóa học?
Trồng xen cây cải dầu hoặc hướng dương, rễ tiết chất kháng nấm tự nhiên, giúp giảm mật độ nấm trong đất hiệu quả.

Kết luận

Bệnh thối rễ trên đậu que là mối đe dọa lớn đối với năng suất và chất lượng quả, nhưng bà con có thể kiểm soát hiệu quả nếu nắm rõ nguyên nhân, triệu chứng và áp dụng biện pháp phòng trừ đúng kỹ thuật trong suốt quá trình canh tác hiện nay. Việc phòng ngừa kết hợp xử lý kịp thời không chỉ bảo vệ cây mà còn đảm bảo đậu que đạt tiêu chuẩn, mang lại giá trị kinh tế ổn định từ vườn cây lâu dài. Điều này đòi hỏi sự kiên trì và chú trọng từ khâu quản lý đến điều trị bệnh. Cùng đọc thêm bài viết hấp dẫn tại website N2 Agro