Bệnh xơ đen trên mít – Triệu chứng, Tác hại và Biện pháp phòng trừ  

Bệnh xơ đen trên mít là một trong những bệnh nguy hiểm, do nấm gây ra, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng quả – bộ phận có giá trị kinh tế cao nhất của cây. Với khả năng lây lan âm thầm và phát triển nhanh trong điều kiện thuận lợi, bệnh xơ đen có thể làm giảm giá trị thương phẩm và gây thiệt hại lớn cho các vườn mít nếu không được kiểm soát kịp thời. Hãy cùng N2 Agro tìm hiểu về đặc điểm, triệu chứng, tác hại và các biện pháp phòng trừ hiệu quả để bảo vệ cây mít khỏi căn bệnh này!

Thông tin chung

I. Đặc điểm của bệnh xơ đen trên mít

1. Nguyên nhân và vòng đời

• Tác nhân: Do nấm Phytophthora palmivora hoặc các loài Phytophthora khác gây ra.
• Lây lan:
  • Bào tử nấm phát tán qua nước mưa, gió hoặc côn trùng, xâm nhập qua vỏ quả, đặc biệt ở các vết thương do sâu đục, mưa lớn hoặc va chạm cơ học.
  • Nấm có thể tồn tại trong đất hoặc trên tàn dư cây trồng, lây lan sang quả qua nước tưới hoặc mưa bắn.
• Vòng đời: Nấm phát triển nhanh trong 5-7 ngày sau khi nhiễm, tạo ra các ổ bệnh mới bên trong quả và lan rộng nếu không kiểm soát.

2. Điều kiện phát sinh

• Bệnh phát triển mạnh trong môi trường nóng ẩm, đặc biệt vào mùa mưa hoặc mùa hè (nhiệt độ 25-32°C, độ ẩm trên 80%).
• Vườn mít trồng dày, đất úng nước, hoặc quả mọc sát đất dễ tạo điều kiện cho nấm sinh sôi.
• Thời tiết mưa kéo dài kết hợp với nhiệt độ cao là thời điểm bệnh dễ bùng phát.

II. Triệu chứng gây hại của bệnh xơ đen trên mít

• Trên quả:
  • Giai đoạn đầu: Bên ngoài quả có thể không rõ dấu hiệu, nhưng bên trong múi mít xuất hiện các vệt xơ màu đen hoặc nâu đậm ở phần thịt gần hạt.
  • Giai đoạn nặng: Xơ đen lan rộng, thịt quả thối mềm, chuyển màu đen, có mùi hôi khó chịu. Vỏ quả có thể xuất hiện các đốm nâu đen, thối nhũn ở vùng gần cuống hoặc đáy quả. Quả non thường rụng sớm, quả lớn bị hỏng không ăn được.
• Trên lá và cành:
  • Lá gần quả bị bệnh có thể vàng và rụng sớm do nấm lan sang.
  • Cành mang quả thối đôi khi khô đen ở đầu nếu bệnh nặng.
• Triệu chứng thường khó phát hiện sớm vì phần bên trong quả bị hại trước khi biểu hiện rõ ra ngoài.

III. Tác hại của bệnh xơ đen đối với mít

• Giảm năng suất: Quả thối rụng sớm hoặc không sử dụng được, gây thiệt hại 20-50% sản lượng, nặng hơn có thể mất trắng nếu bệnh lan rộng.
• Ảnh hưởng chất lượng thương phẩm: Quả bị xơ đen, thối bên trong, mất giá trị ăn uống và thương mại, không đạt tiêu chuẩn bán.
• Tăng chi phí sản xuất: Nông dân phải đầu tư thêm vào thuốc trừ nấm, công chăm sóc và thay thế cây bị bệnh nặng.
• Lây lan âm thầm: Nấm tồn tại trong đất và tàn dư cây, dễ lan sang các quả khỏe mạnh qua nước mưa hoặc dụng cụ làm vườn.

IV. Biện pháp phòng trừ bệnh xơ đen trên mít

1. Biện pháp canh tác

• Tạo thông thoáng: Cắt tỉa cành thừa, nâng cao tán cây để quả không mọc sát đất, giảm độ ẩm và hạn chế nấm phát triển.
• Cải tạo đất: Đào rãnh thoát nước tốt, bón vôi bột (500-700 kg/ha) để khử trùng đất, tránh úng nước sau mưa.
• Vệ sinh vườn: Thu gom quả thối, lá rụng và tiêu hủy (đốt hoặc chôn sâu) để loại bỏ nguồn lây nhiễm.

2. Biện pháp sinh học

• Chế phẩm sinh học: Sử dụng nấm đối kháng Trichoderma spp. hoặc vi khuẩn Bacillus subtilis trộn vào đất hoặc phun lên cây để ức chế sự phát triển của nấm gây bệnh.
• Tăng sức đề kháng: Bón phân hữu cơ hoai mục, phân kali hoặc phân vi sinh để cây khỏe mạnh, chống chịu bệnh tốt hơn.

3. Biện pháp thủ công

• Kiểm tra định kỳ: Quan sát quả thường xuyên, đặc biệt ở giai đoạn quả non và quả lớn, cắt bỏ quả bị xơ đen và tiêu hủy ngay để hạn chế lây lan.
• Bảo vệ quả: Dùng túi bọc quả (túi nilon hoặc giấy) khi quả còn non để ngăn nước mưa và côn trùng truyền bệnh.

4. Biện pháp hóa học

• Khi bệnh xuất hiện, sử dụng thuốc trừ nấm như Metalaxyl, Mancozeb, Ridomil Gold, hoặc Fosetyl-aluminium.
• Phun kỹ lên quả, cành và gốc cây vào sáng sớm hoặc chiều mát, khi trời ráo để thuốc bám lâu.
• Luân phiên các loại thuốc để tránh nấm kháng thuốc.

V. Lưu ý khi phòng trừ bệnh xơ đen trên mít

• Không lạm dụng thuốc hóa học: Sử dụng đúng liều lượng và thời gian cách ly để tránh dư lượng trên quả, đảm bảo an toàn thực phẩm.
• Thời điểm phun thuốc: Phun khi trời không mưa, tránh lúc quả sắp chín để không ảnh hưởng đến chất lượng.
• Kết hợp biện pháp: Áp dụng đồng thời canh tác, sinh học và hóa học để kiểm soát bệnh bền vững, giảm phụ thuộc vào thuốc trừ nấm.
• Theo dõi thời tiết: Tăng cường phòng trừ trong mùa mưa hoặc khi độ ẩm cao để ngăn bệnh bùng phát.

Câu hỏi thường gặp (FAQ)

1. Bệnh xơ đen có gây hại trên các loại cây khác không?

Có, nấm Phytophthora cũng tấn công các cây như chôm chôm, sầu riêng, bưởi, cam và cây ăn quả khác.

2. Làm sao phát hiện sớm bệnh xơ đen trên mít?

Cắt thử một vài quả nghi ngờ, nếu thấy xơ đen bên trong thịt quả hoặc vỏ có đốm thối, đó là dấu hiệu sớm của bệnh.

3. Có biện pháp nào an toàn để phòng trừ bệnh xơ đen?

Sử dụng chế phẩm Trichoderma, bọc quả và vệ sinh vườn là các phương pháp an toàn, hiệu quả.

Kết luận

Bệnh xơ đen trên mít là mối đe dọa lớn đối với cây mít, gây thiệt hại nghiêm trọng về chất lượng và giá trị quả nếu không được kiểm soát kịp thời. Việc áp dụng các biện pháp phòng trừ tổng hợp, từ cải tạo đất, sử dụng sinh học đến phun thuốc hóa học khi cần thiết, sẽ giúp quản lý hiệu quả căn bệnh này. Hãy bắt đầu từ việc giữ vườn sạch sẽ và theo dõi sát sao để bảo vệ cây mít, đảm bảo vụ mùa đạt kết quả tốt nhất!

Xem thêm tại Website N2 Agro