Bệnh phấn trắng trên chôm chôm: Nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng trừ

Bệnh phấn trắng trên chôm chôm là một trong những bệnh hại nguy hiểm, ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng sinh trưởng, phát triển và năng suất của cây. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp thông tin chi tiết về nguyên nhân, triệu chứng, tác hại cũng như các biện pháp phòng trừ hiệu quả để giúp người nông dân bảo vệ cây chôm chôm khỏi bệnh này. Cùng cập nhật thêm kiến thức nông nghiệp mới nhất tại N2 Agro

I. Thông tin chung về bệnh phấn trắng trên chôm chôm

II. Nguyên nhân gây bệnh phấn trắng trên chôm chôm

1. Tác nhân gây bệnh

Bệnh phấn trắng trên chôm chôm do nấm Oidium sp. gây ra. Đây là loại nấm ký sinh phổ biến trên nhiều loại cây ăn trái.

Nấm phát triển từ bào tử, xâm nhập vào lá non, hoa và trái qua bề mặt hoặc điều kiện môi trường thuận lợi.

Sự lây nhiễm thường nghiêm trọng hơn nếu không được kiểm soát kịp thời, đặc biệt ở các bộ phận non của cây.

2. Điều kiện phát triển

Bệnh phát triển mạnh trong điều kiện độ ẩm cao, nhiệt độ từ 20-30°C, đặc biệt vào mùa mưa hoặc thời tiết ẩm ướt kéo dài.

Vườn chôm chôm thiếu ánh sáng, mật độ trồng dày hoặc không thông thoáng tạo môi trường lý tưởng cho nấm sinh trưởng.

Thời tiết sương mù hoặc mưa nhỏ liên tục cũng thúc đẩy sự phát triển và lây lan của bệnh.

3. Phương thức lây lan

Bệnh lây lan chủ yếu qua gió, mang bào tử nấm từ cây bệnh sang cây khỏe trong khu vực gần đó.

Nước mưa hoặc nước tưới có thể cuốn trôi bào tử, làm bệnh lan nhanh từ lá non, hoa đến trái non.

Dụng cụ làm vườn không được vệ sinh kỹ sau khi tiếp xúc với cây nhiễm bệnh cũng góp phần truyền bệnh.

4. Phân biệt bệnh phấn trắng trên chôm chôm với các bệnh khác

Bệnh phấn trắng trên chôm chôm: Lớp phấn trắng xám phủ trên lá non, hoa và trái, gây khô đen và rụng.

Bệnh thán thư: Xuất hiện đốm nâu đen đồng tâm trên lá và trái, không có lớp phấn trắng như phấn trắng.

Bệnh rỉ sắt: Đốm màu cam hoặc nâu đỏ trên lá, khác với lớp phấn trắng đặc trưng của bệnh phấn trắng.

III. Nhận biết bệnh phấn trắng trên chôm chôm

1. Dấu hiệu ban đầu

Trên lá non, hoa và trái non xuất hiện lớp phấn trắng xám mịn, thường dễ nhận thấy vào buổi sáng khi sương đọng.

Những dấu hiệu này ban đầu chỉ xuất hiện rải rác, sau đó lan rộng nếu không được xử lý kịp thời.

Cây nhiễm bệnh có dấu hiệu sinh trưởng chậm, lá và hoa mất sức sống.

2. Triệu chứng trên cây

Trên lá non: Lớp nấm trắng xám phủ cả hai mặt lá, khiến lá xoắn lại, yếu dần, khô và chết.

Trên hoa: Hoa bị bao phủ bởi lớp phấn trắng, sau đó khô đen và rụng sớm, làm giảm khả năng đậu trái.

Trên trái non: Trái bị phủ phấn trắng, khô đen và rụng; nếu trái lớn hơn, râu trái khô đen (hiện tượng râu kẽm), vỏ mỏng, không phát triển tốt.

3. Giai đoạn xuất hiện

Triệu chứng thường xuất hiện ở giai đoạn cây ra hoa và đậu trái non, khi cây tập trung dinh dưỡng cho sự phát triển quả.

Bệnh có thể xảy ra quanh năm nhưng bùng phát mạnh nhất vào mùa mưa, khi độ ẩm và nhiệt độ thuận lợi cho nấm.

Vườn chôm chôm không được chăm sóc kỹ hoặc thiếu ánh sáng dễ bị nhiễm bệnh hơn.

IV. Tác hại của bệnh phấn trắng trên chôm chôm

1. Giảm hiệu suất quang hợp

Lớp phấn trắng trên lá cản trở ánh sáng, làm giảm khả năng quang hợp, dẫn đến cây thiếu năng lượng để phát triển.

Cây sinh trưởng kém, lá non và hoa rụng sớm, ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình ra trái.

Nếu không xử lý, cây có thể ngừng đậu trái, gây thiệt hại lớn về năng suất.

2. Ảnh hưởng đến hoa và trái

Hoa khô và rụng làm giảm tỷ lệ đậu trái; trái non teo, khô đen và rụng sớm, ảnh hưởng đến sản lượng.

Trái nhiễm bệnh ở giai đoạn lớn hơn có vỏ mỏng, ít thịt, râu khô đen, làm giảm giá trị thương phẩm.

Tình trạng rụng hoa và trái kéo dài khiến cây mất sức, khó phục hồi dù đã qua giai đoạn nhiễm bệnh.

3. Lây lan nhanh và thiệt hại kinh tế

Bào tử nấm phát tán nhanh trong điều kiện ẩm ướt, có thể lây nhiễm toàn bộ vườn chôm chôm trong thời gian ngắn.

Năng suất giảm mạnh, thậm chí mất trắng nếu bệnh tấn công vào giai đoạn trái sắp thu hoạch.

Chi phí xử lý bệnh (thuốc BVTV, công lao động) tăng cao, làm giảm lợi nhuận và ảnh hưởng đến kinh tế người trồng.

V. Biện pháp phòng trừ bệnh phấn trắng trên chôm chôm

1. Biện pháp phòng ngừa

Tỉa cành định kỳ, loại bỏ cành khuất trong tán để tăng độ thông thoáng và ánh sáng cho vườn, giảm độ ẩm thuận lợi cho nấm.

Sử dụng nạng chống đỡ chùm trái, tránh trái tiếp xúc với mặt đất, đồng thời giữ khoảng cách giữa tán cây và đất.

Duy trì mật độ trồng hợp lý (khoảng 6-8 m giữa các cây), đảm bảo cây nhận đủ ánh sáng và không cạnh tranh quá mức.

Chọn giống chôm chôm khỏe mạnh, kiểm tra kỹ nguồn giống trước khi trồng để loại bỏ nguy cơ mang mầm bệnh.

Bón phân hữu cơ hoai mục kết hợp chế phẩm sinh học Trichoderma để tăng vi sinh vật có lợi, nâng cao sức đề kháng cho cây.

Thu gom và tiêu hủy các bộ phận cây nhiễm bệnh (lá, hoa, trái) bằng cách đốt hoặc chôn sâu để ngăn ngừa lây lan.

Thăm vườn thường xuyên, đặc biệt vào giai đoạn ra hoa và trái non, để phát hiện sớm dấu hiệu bệnh và xử lý kịp thời.

2. Biện pháp điều trị

Cắt bỏ ngay các lá, hoa, trái hoặc cành nhiễm bệnh, gom lại đốt cháy hoặc chôn sâu cách xa vườn ít nhất 1 mét để ngăn bào tử phát tán.

Phun thuốc BVTV chứa hoạt chất Difenoconazole, Propiconazole hoặc Sulfur theo liều lượng hướng dẫn, phun đều cả mặt trên và dưới lá vào sáng sớm hoặc chiều mát.

Kết hợp sử dụng chế phẩm sinh học Trichoderma để diệt nấm tự nhiên, giảm thiểu tác động hóa chất lên đất và cây.

Sau khi phun thuốc 3-5 ngày, kiểm tra lại vườn, nếu bệnh chưa giảm, phun nhắc lại lần 2 với liều lượng phù hợp nhưng không vượt quá mức cho phép.

Bón bổ sung phân bón lá chứa đạm và vi lượng để kích thích cây phục hồi, giúp cây ra lá và trái mới sau giai đoạn bị suy yếu.

Vệ sinh dụng cụ làm vườn bằng nước nóng hoặc cồn sau mỗi lần sử dụng ở khu vực nhiễm bệnh, tránh lây lan chéo.

VI. Lưu ý khi phòng trừ bệnh phấn trắng trên chôm chôm

Kiểm tra vườn chôm chôm định kỳ, đặc biệt vào mùa mưa hoặc giai đoạn ra hoa và đậu trái, để phát hiện sớm dấu hiệu bệnh.

Quan sát kỹ lá non, hoa và trái, vì đây là những bộ phận nấm thường tấn công đầu tiên, tránh để bệnh lan rộng mới xử lý.

Hạn chế tưới nước vào buổi tối, tránh để lá và trái ẩm qua đêm, tạo điều kiện cho nấm phát triển.

Vệ sinh sạch sẽ dụng cụ làm vườn sau mỗi lần sử dụng, đặc biệt khi tiếp xúc với cây nghi nhiễm bệnh.

CÙng N2 Agro đọc thêm: Bệnh phấn trắn trên chôm chôm tại đây!

Những câu hỏi thường gặp

Bệnh phấn trắng trên chôm chôm có thể lây lan sang các loại cây khác không?

Có. Bệnh do nấm Oidium sp. gây ra và có thể lây lan sang các loại cây ăn trái khác như xoài, nhãn, đu đủ, cây họ đậu,… đặc biệt trong điều kiện ẩm ướt và không khí lưu thông kém.

Có thể sử dụng biện pháp sinh học để phòng trừ bệnh phấn trắng không?

Có. Sử dụng chế phẩm sinh học chứa nấm đối kháng Trichoderma hoặc dung dịch dầu neem có thể giúp kiểm soát sự phát triển của nấm gây bệnh một cách an toàn và bền vững.

Làm thế nào để hạn chế bệnh phấn trắng mà không cần dùng thuốc bảo vệ thực vật?

Duy trì vườn thông thoáng bằng cách tỉa cành hợp lý, tránh trồng quá dày. Bón phân cân đối, đặc biệt là phân hữu cơ hoai mục, kết hợp chế phẩm vi sinh để cải thiện hệ vi sinh vật đất, giúp cây tăng sức đề kháng tự nhiên.

Kết luận

Bệnh phấn trắng trên chôm chôm là một vấn đề nghiêm trọng, nhưng hoàn toàn có thể kiểm soát nếu người nông dân áp dụng đúng các biện pháp phòng ngừa và điều trị kịp thời. Việc nắm rõ thông tin về bệnh cùng với quản lý canh tác hợp lý sẽ giúp giảm thiểu thiệt hại, đảm bảo năng suất và chất lượng cây trồng. Cùng đọc thêm nhiều bài viết hấp dẫn tại website N2 Agro