Phun tạo mầm sầu riêng là một kỹ thuật quan trọng trong quy trình xử lý ra hoa sầu riêng, giúp cây chuyển từ giai đoạn sinh trưởng sang sinh sản, đảm bảo ra hoa đồng loạt, tăng tỷ lệ đậu trái và nâng cao năng suất. Kỹ thuật này đòi hỏi sự chính xác về thời điểm, liều lượng và cách phun, kết hợp với quản lý nước và dinh dưỡng để đạt hiệu quả tối ưu. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết về cách phun tạo mầm sầu riêng để xử lý ra hoa, phù hợp cho cả mùa thuận và nghịch vụ. Cùng N2 Agro khám phá quy trình khoa học để đạt vụ mùa sầu riêng năng suất, bền vững.
I. Thông tin chung về phun tạo mầm sầu riêng
| Tiêu chí | Thông tin |
| Mục đích | Kích thích cây phân hóa mầm hoa, ra hoa đồng loạt, tăng tỷ lệ đậu trái. |
| Thời điểm áp dụng | Khi lá cơi cuối lụa hoặc bánh tẻ, cây có 2-3 cơi lá già, khỏe, không sâu bệnh. |
| Điều kiện cần thiết | Cây từ 4 năm tuổi trở lên, khỏe mạnh, đủ dinh dưỡng, thời gian khô hạn 10-14 ngày. |
Phun tạo mầm sầu riêng thường sử dụng phân bón lá chứa lân (P) và kali (K) cao, đôi khi kết hợp chất điều hòa sinh trưởng như Paclobutrazol (PBZ), để ức chế sinh trưởng sinh dưỡng, thúc đẩy phân hóa mầm hoa. Kỹ thuật này cần kết hợp với xiết nước tạo khô hạn, bón phân gốc và vệ sinh vườn để đạt hiệu quả cao. Nếu thực hiện đúng, cây sẽ ra “mắt cua” (mầm hoa) đều, giảm rụng hoa và trái non, giúp bà con dễ chăm sóc và thu hoạch.
II. Đặc điểm và yêu cầu khi phun tạo mầm
1. Đặc điểm
- Phân bón lá: Sử dụng NPK tỷ lệ lân và kali cao (ví dụ: 10-60-10, 0-52-34), MKP, hoặc Lân 86 để thúc đẩy phân hóa mầm hoa, làm già lá, chặn đọt non.
- Chất điều hòa sinh trưởng: Paclobutrazol (PBZ) thường được phun để ức chế sinh trưởng, kích thích ra hoa, nhưng cần đúng liều để tránh cây bị ngộ độc hoặc chai hóa đất.
- Thời điểm phun: Khi lá cơi cuối đạt trạng thái lụa (xanh, cứng) hoặc bánh tẻ, lá cuối phát ra tiếng “tách” khi bóp, thường sau bón lân gốc 10-20 ngày.
- Số lần phun: Thường phun 2-4 lần, cách nhau 5-10 ngày, tùy tình trạng cây và thời tiết (mưa nhiều cần phun bổ sung).
- Vị trí phun: Tập trung vào dạ cành, mặt dưới lá, thân và cành mang hoa tiềm năng, tránh phun đầu cành để hạn chế ra đọt non.
2. Yêu cầu
- Tình trạng cây: Cây khỏe, không sâu bệnh (thán thư, xì mủ, vàng lá), có ít nhất 2-3 cơi lá già, từ 4 năm tuổi trở lên.
- Thời tiết: Nhiệt độ 25-35°C, độ ẩm đất thấp, tránh mưa nhiều để không làm trôi thuốc hoặc kích cây ra đọt non.
- Quản lý nước: Xiết nước 10-14 ngày trước khi phun để tạo khô hạn, kích thích cây chuyển sang giai đoạn sinh sản.
- Dinh dưỡng: Bón lân và kali gốc (Super Lân, DAP, Kali Sulfate) trước khi phun 10-20 ngày để cây tích lũy dinh dưỡng.
Phun tạo mầm cần thực hiện đúng kỹ thuật, tránh lạm dụng hóa chất hoặc phun sai thời điểm, vì có thể gây chai mầm, rụng hoa, hoặc cây suy kiệt.
III. Biểu hiện thành công và thất bại khi phun tạo mầm
1. Biểu hiện thành công
- Sau 7-14 ngày phun lần 1, mắt cua (mầm hoa) xuất hiện ở dạ cành, sáng, mập, dài 0,5-1 cm.
- Lá già, xanh đậm, không ra đọt non, cây chuyển sang trạng thái sinh sản.
- Tỷ lệ mắt cua đạt 70-80% trên các cành khỏe, hoa ra đồng loạt sau 20-30 ngày.
2. Biểu hiện thất bại
- Cây ra đọt non, lá non phát triển mạnh, không thấy mắt cua sau 2-3 lần phun.
- Mắt cua chai, không phát triển, hoặc rụng sớm do mưa nhiều hoặc thiếu dinh dưỡng.
- Cây suy yếu, lá vàng, rụng nhiều do ngộ độc hóa chất hoặc sốc nước.
Theo dõi biểu hiện sau mỗi lần phun giúp bà con điều chỉnh kịp thời, tránh lãng phí công sức và chi phí.
IV. Quy trình phun tạo mầm sầu riêng để xử lý ra hoa
1. Chuẩn bị trước khi phun
- Vệ sinh vườn: Dọn cỏ dại, lá rụng, tàn dư thực vật để giảm nguồn sâu bệnh. Tỉa cành yếu, cành đan chéo, tạo độ thông thoáng.
- Bón phân gốc: Bón Super Lân (2-3 kg/gốc) hoặc NPK tỷ lệ 1:3:2 (1,5-2 kg/gốc) khi lá cơi trước lụa hoặc bánh tẻ, tưới đủ nước để phân tan.
- Phun phòng sâu bệnh: Phun thuốc trị nấm thán thư hoặc rầy phấn trắng trước khi tạo mầm.
- Xiết nước: Ngưng tưới hoặc bơm cạn mương 10-14 ngày để tạo khô hạn. Phủ nylon quanh gốc để ngăn nước mưa, duy trì đất khô.
2. Quy trình phun tạo mầm
- Lần 1: Khi lá cơi cuối lụa, phun hỗn hợp:
- 500g Lân 86 + 500g NPK 10-60-10/200 lít nước, hoặc 1kg MKP (0-52-34)/200 lít.
- Phun kỹ dạ cành, mặt dưới lá, thân cành, tránh đầu cành để chặn đọt non.
- Thời điểm: Sáng sớm (trước 9h) hoặc chiều mát (sau 15h) để tránh bay hơi.
- Lần 2: Sau 7-10 ngày, quan sát cây, nếu chưa nhú mắt cua, phun lại:
- 500g Lân 86 + 500g MKP + 50ml kích phát tố/200 lít nước, tập trung dạ cành.
- Lần 3-4 (nếu cần): Cách lần trước 7-10 ngày, phun tương tự lần 2 nếu mắt cua chưa ra đều (đạt 70-80% cành). Dừng phun khi mắt cua sáng, dài 0,5-1 cm.
3. Sau khi phun tạo mầm
- Nhấp nước: Khi mắt cua dài 2-3 cm, tưới nhẹ (1/3 lượng bình thường) cách ngày, tăng dần lượng nước, giữ mực nước mương 60-80 cm.
- Dỡ nylon: Tháo phủ nylon khi mắt cua ra đều, tránh tưới dồn dập gây sốc nước.
- Dưỡng hoa: Phun Canxi Bo (250ml/200 lít) trước xổ nhụy 7-10 ngày để hoa cứng cáp, giảm rụng.
- Tỉa hoa: Khi hoa dài 8-10 cm, tỉa bớt hoa yếu, giữ 8-10 bông/chùm, ưu tiên hoa mập, cuống khỏe, cách đều nhau.
V. Lợi ích và thách thức của phun tạo mầm
1. Lợi ích
- Ra hoa đồng loạt: Giúp cây ra hoa đều, dễ quản lý thụ phấn, tăng tỷ lệ đậu trái.
- Tăng năng suất: Nếu thực hiện đúng, năng suất có thể đạt 20-30 tấn/ha, trái to, chất lượng cao.
- Chủ động mùa vụ: Cho phép xử lý ra hoa nghịch vụ, bán giá cao, tăng lợi nhuận.
2. Thách thức
- Phụ thuộc thời tiết: Mưa nhiều hoặc sốc nước làm chai mầm, ra hoa không đều.
- Yêu cầu kỹ thuật cao: Sai thời điểm hoặc liều lượng có thể gây ngộ độc, cây suy yếu.
- Chi phí đầu tư: Phân bón, thuốc, công chăm sóc tăng, đòi hỏi quản lý chi phí hiệu quả.
Hiểu rõ lợi ích và thách thức giúp bà con cân nhắc, thực hiện kỹ thuật này một cách khoa học và bền vững.
VI. Lưu ý khi phun tạo mầm sầu riêng
- Đúng thời điểm: Phun khi lá già, tránh phun khi lá non hoặc cây đang ra đọt, vì dễ gây cạnh tranh dinh dưỡng, rụng hoa.
- Kiểm soát liều lượng: Không lạm dụng PBZ (>1.500 ppm) hoặc phân đạm cao, tránh ngộ độc cây, chai hóa đất, hoặc ra đọt non.
- Theo dõi thời tiết: Nếu mưa nhiều, phun bổ sung MKP (1-2kg/200 lít) hoặc thuốc chống khô mầm (Topsin M 70WP). Đào rãnh thoát nước để tránh ngập.
- Quản lý sâu bệnh: Phun phòng nhện đỏ, rầy phấn trắng, thán thư định kỳ (10-15 ngày) trong giai đoạn nuôi hoa.
- Tránh xì đọt: Giảm đạm, tăng lân và kali, phủ bạt hoặc đào rãnh thoát nước nếu mưa nhiều để hạn chế cây ra đọt non.
- Ghi chép: Lưu thời điểm phun, liều lượng, tình trạng cây và thời tiết để rút kinh nghiệm cho các vụ sau.
VII. Xử lý khi gặp sự cố
- Cây ra đọt non khi tạo mầm: Phun NPK 20-20-20 (liều gấp đôi hướng dẫn) hoặc Epnon Vika (150g/cây) mỗi 7-10 ngày đến khi lá già.
- Mưa nhiều, mầm hoa chai: Phun KNO3 (1-1,5%) hoặc Agri-Fos 400 (0,5 lít/100 lít) để phá miên trạng, kết hợp đào rãnh thoát nước.
- Mắt cua ra ít, không đều: Phun bổ sung lần 3-4 với Lân 86 + MKP, kiểm tra dinh dưỡng và độ khô hạn của đất.
- Cây suy yếu sau phun: Tưới VD Humic Promax (1 lít/400 lít) và bón Master Green (3-5 kg/gốc) để phục hồi rễ và cây.
Những câu hỏi thường gặp
- Thời điểm nào tốt nhất để phun tạo mầm sầu riêng?
Khi lá cơi cuối lụa hoặc bánh tẻ (phát tiếng “tách” khi bóp), sau bón lân gốc 10-20 ngày, cây có 2-3 cơi lá già, thường vào tháng 12-1 (mùa thuận) hoặc tháng 5-9 (nghịch vụ). - Phun bao nhiêu lần là đủ để ra mắt cua đều?
Thường phun 2-4 lần, cách nhau 7-10 ngày, dừng khi mắt cua đạt 70-80% cành. Quan sát cây và thời tiết để điều chỉnh số lần phun. - Mưa nhiều khi phun tạo mầm, làm sao xử lý?
Phun bổ sung MKP (1-2kg/200 lít) hoặc Antracol 70WP, phủ nylon gốc, đào rãnh thoát nước để hạn chế cây hút nước, tránh xì đọt.
Kết luận
Phun tạo mầm sầu riêng là kỹ thuật then chốt để xử lý ra hoa đồng loạt, tăng tỷ lệ đậu trái và nâng cao năng suất. Bà con cần thực hiện đúng quy trình, từ chuẩn bị vườn, bón lân gốc, xiết nước đến phun phân bón lá chứa lân, kali cao và quản lý thời tiết. Kết hợp vệ sinh vườn, phòng trừ sâu bệnh và theo dõi cây thường xuyên sẽ giúp hạn chế rủi ro, đảm bảo vụ mùa bội thu. Hãy áp dụng quy trình trên, điều chỉnh linh hoạt theo tình trạng vườn và tham khảo ý kiến chuyên gia khi cần để đạt hiệu quả tối ưu!
